Kiedy i jak mogę przenieść kwotę wolną BEA?
Od 2021 r. dodanie § 32 ust. 6 zdanie 6 EStG reguluje, że przeniesienie kwoty wolnej na dziecko zawsze prowadzi również do przeniesienia kwoty wolnej na potrzeby opieki, wychowania lub kształcenia (kwota BEA).
Jeśli mieszkają Państwo oddzielnie od partnera, mogą Państwo przenieść jego kwotę wolną na siebie lub zostanie ona przeniesiona z mocy prawa.
Jednak: Chociaż przeniesienie kwoty wolnej na dziecko na mocy fikcji prawnej (§ 32 ust. 6 zdanie 6 EStG) zawsze prowadzi również do przeniesienia kwoty BEA, możliwość sprzeciwu pozostaje - ale tylko w przypadku dzieci niepełnoletnich.
Przeniesienie kwoty BEA musi nastąpić w "Anlage Kind". Przeniesienie nie jest możliwe, jeśli dziecko jest zameldowane w mieszkaniach obojga rodziców. Rodzic zobowiązany do płacenia alimentów, u którego dziecko nie jest zameldowane, może sprzeciwić się przeniesieniu kwoty BEA w przypadku dzieci niepełnoletnich, jeśli ponosi koszty opieki nad dzieckiem lub regularnie opiekuje się dzieckiem w nieznacznym stopniu. Jeśli jeden z rodziców nie wywiązuje się w wystarczającym stopniu ze swoich zobowiązań alimentacyjnych (co najmniej 75 procent), drugi rodzic może przenieść na siebie kwotę wolną na dziecko. Obejmuje to również przeniesienie kwoty BEA.
Beispiel
Rodzice Hansa (12 lat) mieszkają osobno. Hans jest zameldowany przez cały rok tylko u swojej matki.
Przypadek 1: Ojciec wywiązuje się ze swojego obowiązku alimentacyjnego w mniej niż 75 procentach. Matka może w tym przypadku przenieść na siebie kwotę wolną na dziecko. Automatycznie kwota BEA również przechodzi na matkę.
Przypadek 2: Ojciec wywiązuje się ze swojego obowiązku alimentacyjnego. W takim przypadku matka może przenieść na siebie kwotę BEA, ale nie kwotę wolną na dziecko.
Kiedy i jak mogę przenieść kwotę wolną BEA?
Jak można przenieść kwotę wolną na dziecko dla wnuka lub pasierba?
Jeśli dziadkowie lub ojczym/macocha przyjęli dziecko do siebie, kwota wolna na dziecko może zostać na nich przeniesiona. W takim przypadku kwota wolna na potrzeby opieki, wychowania lub edukacji (BEA) również automatycznie przechodzi na dziadków lub ojczyma/macochę.
Od 2012 r. przeniesienie kwot wolnych jest możliwe również wtedy, gdy dziecko nie mieszka u dziadków. Dzieje się tak, gdy mają oni obowiązek alimentacyjny wobec wnuków, ponieważ rodzice są bez środków do życia.
Do przeniesienia kwoty wolnej wymagana jest zgoda jednego z rodziców, a w przypadku wspólnie rozliczających się rodziców obojga partnerów. Zgoda ta jest udzielana w załączniku K do zeznania podatkowego. Zgoda może zostać cofnięta w dowolnym momencie, ale nie z mocą wsteczną.
Jak można przenieść kwotę wolną na dziecko dla wnuka lub pasierba?
Czy mogę przenieść kwotę wolną na dziecko / kwotę BEA na inną osobę?
W niektórych przypadkach możesz przenieść swoją połowę kwoty wolnej na dziecko oraz połowę kwoty wolnej na potrzeby opieki, wychowania lub kształcenia (kwota BEA) na drugiego rodzica. Jest to możliwe, jeśli nie jesteście małżeństwem, żyjecie w separacji lub jesteście rozwiedzeni. Wzajemne porozumienie nie wystarcza.
Jako rodzic sprawujący opiekę możesz złożyć wniosek o przeniesienie kwoty wolnej na dziecko, jeśli rodzic zobowiązany do alimentów nie wypełnia swoich zobowiązań alimentacyjnych w co najmniej 75 procentach. W takim przypadku otrzymasz nie tylko pełną kwotę wolną na dziecko, ale także automatycznie pełną kwotę BEA. Od 2012 roku kwota wolna może być również przeniesiona, jeśli drugi rodzic nie jest zobowiązany do alimentów z powodu braku zdolności finansowej. Jeśli więc jesteś zmuszony samodzielnie utrzymywać dziecko, masz prawo do pełnej kwoty wolnej na dziecko i BEA.
Wichtig
Zobowiązania alimentacyjne nie mają wyłącznie charakteru pieniężnego. Jeśli dziecko mieszka u danego rodzica, spełnia on już swój obowiązek alimentacyjny.
Niezależnie od kwestii alimentacyjnej, kwota wolna na dziecko może być również przeniesiona, jeśli jeden z rodziców mieszka na stałe za granicą lub jeśli jego miejsce zamieszkania nie jest znane.
Możliwe jest również przeniesienie kwoty wolnej na potrzeby opieki, wychowania lub kształcenia (kwota BEA). Z powodu orzeczenia BFH i późniejszej zmiany przepisów przeniesienie kwoty BEA stało się jednak bardzo skomplikowane.
Dotychczasowa praktyka administracyjna przewidywała, że w przypadku dzieci niepełnoletnich i pełnoletnich kwota BEA podąża za przeniesieniem kwoty wolnej na dziecko. Praktyczny przypadek często wyglądał następująco:
Dziecko mieszka u rodzica Anny; rodzic Bruno nie płaci alimentów i nie interesuje się szczególnie dzieckiem. Rodzic Anna ma zatem prawo do obu kwot w pełnej wysokości na wniosek.
Jednak Federalny Trybunał Finansowy orzekł, że kwota BEA, do której w zasadzie ma prawo rodzic Bruno - po osiągnięciu pełnoletności przez dziecko - nie może zostać przeniesiona na Annę, nawet w przypadku naruszenia obowiązku alimentacyjnego. Oznacza to, że samotnie wychowujący rodzic nie otrzymuje połowy kwoty BEA na pełnoletnie dziecko, mimo że sam ponosi koszty utrzymania dziecka (orzeczenia BFH z 22.4.2020, III R 61/18 i III R 25/19). Wydaje się to niesprawiedliwe, dlatego ustawodawca zareagował: poprzez uzupełnienie § 32 ust. 6 zdanie 6 EStG ustalono, że przeniesienie kwoty wolnej na dziecko zawsze prowadzi również do przeniesienia kwoty BEA - jednak dopiero od 2021 roku.
Do tego momentu jest to już dość skomplikowane. Ale może być jeszcze bardziej skomplikowane! Ponieważ ustawodawca nie zmienił zdania 9 § 32 ust. 6 EStG, w którym stwierdza się: "Przeniesienie ... jest wykluczone, jeśli przeniesieniu sprzeciwiono się, ponieważ rodzic, u którego dziecko nie jest zameldowane, ponosi koszty opieki nad dzieckiem lub regularnie opiekuje się dzieckiem w nieznacznym stopniu."
Oznacza to, że chociaż przeniesienie kwoty wolnej na dziecko na mocy fikcji prawnej (§ 32 ust. 6 zdanie 6 EStG) zawsze prowadzi również do przeniesienia kwoty BEA, możliwość sprzeciwu w przypadku dzieci niepełnoletnich pozostaje. Ale jaki przypadek jest w ogóle objęty tym przepisem?
Beispiel
Niepełnoletnie dziecko mieszka z matką. Ojciec wypełnia swoje zobowiązania alimentacyjne, więc matka nie może przenieść połowy kwoty wolnej na dziecko. Matka uważa jednak, że ojciec nie zajmuje się wspólnym dzieckiem i składa wniosek o przeniesienie kwoty BEA.
Ojciec może się sprzeciwić, jeśli udowodni, że ponosi również koszty opieki lub regularnie opiekuje się dzieckiem w nieznacznym stopniu. W takim przypadku kwota wolna na dziecko i kwota BEA pozostają w połowie dla obojga rodziców. To prawo do przeniesienia z odpowiednim prawem sprzeciwu dotyczy jednak tylko dzieci niepełnoletnich.
Pytanie brzmi, kiedy opieka ma miejsce "w nieznacznym stopniu". W ustawie nie wyjaśniono bliżej kryterium regularnej opieki "w nieznacznym stopniu". Jednak BFH wyjaśnił, co należy rozumieć przez opiekę "w nieznacznym stopniu":
- Ma to miejsce, gdy udział czasowy rodzica zobowiązanego do alimentów wynosi średnio 10% rocznie, przy czym w takim przypadku inne wskaźniki mogą być regularnie pomijane (orzeczenie BFH z 8.11.2017, III R 2/16).
- Zgodnie z opinią BFH, zakres opieki wymaga całościowej oceny z uwzględnieniem wszystkich obiektywnych okoliczności danego przypadku. Ocena może zależeć od wielu czynników, które z natury rzeczy mogą mieć różną wagę w zależności od sytuacji. Są to w szczególności częstotliwość i długość kontaktów między rodzicem sprzeciwiającym się a dzieckiem, które z kolei są uzależnione od wieku dziecka i odległości między miejscami zamieszkania rodziców. Ze względów uproszczenia BFH dochodzi do wspomnianej granicy 10% udziału czasowego w opiece.
Jeśli dziecko mieszka u dziadków lub ojczyma, kwota wolna na dziecko i kwota BEA mogą być również przeniesione na nich. Wymagany jest wniosek jednego z rodziców. To przeniesienie można w każdej chwili cofnąć w odniesieniu do przyszłych lat. Rodzice, którzy są wspólnie rozliczani, mogą przenieść kwoty na dziadków tylko wspólnie. W takim przypadku dołącz do zeznania podatkowego "Anlage K".
Czy mogę przenieść kwotę wolną na dziecko / kwotę BEA na inną osobę?
Welche Auswirkungen hat ein Auslandsaufenthalt meines Kindes auf den Kinderfreibetrag?
Kinderfreibetrag bei Auslandsaufenthalt
Der Kinderfreibetrag sowie der BEA-Freibetrag (für Betreuung, Erziehung und Ausbildung) stehen Eltern auch dann zu, wenn ihr Kind im Ausland lebt – vorausgesetzt, die Eltern sind in Deutschland unbeschränkt einkommensteuerpflichtig.
Kürzung der Freibeträge bei dauerhaftem Auslandsaufenthalt
Der Wohnsitz des Kindes beeinflusst die Höhe der Freibeträge. Je nach Aufenthaltsland können sie um ein Viertel, die Hälfte oder drei Viertel gekürzt werden. Grundlage ist die Ländergruppeneinteilung des Bundesfinanzministeriums, die sich an den Lebenshaltungskosten orientiert. Sie wirkt sich aus auf:
- Kinderfreibetrag
- BEA-Freibetrag
- Ausbildungsfreibetrag
- Kinderbetreuungskosten
Keine Kürzung
Kindergeld bei Auslandsaufenthalt
Für Kinder mit Wohnsitz in einem EU- oder EWR-Staat besteht der Anspruch auf Kindergeld fort, sofern keine vergleichbaren Familienleistungen im Ausland bezogen werden.
Außerhalb von EU und EWR ist Kindergeld nur möglich, wenn das Kind weiterhin einen inländischen Wohnsitz oder den gewöhnlichen Aufenthalt in Deutschland hat.
Voraussetzungen für einen fortbestehenden Wohnsitz in Deutschland
Ein Kind, das länger als ein Jahr außerhalb von EU oder EWR lebt, gilt laut BFH nur dann als im Inland wohnhaft, wenn:
- geeignete Wohnräume dauerhaft bei den Eltern zur Verfügung stehen,
- es diese jederzeit nutzen kann,
- und es die Wohnung regelmäßig während der ausbildungsfreien Zeiten (Ferien) nutzt.
(BFH-Urteil vom 28.4.2022, III R 12/20)
Praktische Hinweise für längere Auslandsaufenthalte
- Kurzbesuche reichen nicht aus, um den Wohnsitz aufrechtzuerhalten.
- Finanzielle Gründe entschuldigen fehlende Heimreisen nicht.
- Eltern sollten Reisebelege und Studienunterlagen aufbewahren.
Besonderheiten bei Auslandsstudium
- Bei einem auf ein Jahr befristeten Auslandsstudium bleibt der Kindergeldanspruch bestehen – auch ohne Heimreise.
- Wird der Aufenthalt verlängert, gelten ab diesem Zeitpunkt strengere Anforderungen (mehrheitlicher Aufenthalt in Deutschland während der Ferien).
- Prüfungsvorbereitungen im Ausland zählen nicht als Ferienzeit.
BFH-Urteile vom 21.6.2023 (III R 11/21) und 20.2.2025 (III R 32/23)
Sonderregelungen bei Sozialversicherungsabkommen
Bei Ländern mit einem Sozialversicherungsabkommen (z. B. Türkei) gelten besondere Kindergeldregelungen. Bitte lassen Sie sich individuell beraten.
Welche Auswirkungen hat ein Auslandsaufenthalt meines Kindes auf den Kinderfreibetrag?
Was ist der Kinderfreibetrag?
Kindergeld und Kinderfreibetrag dienen als steuerliche Entlastung für Eltern, um die finanziellen Belastungen durch ein Kind abzufedern. Der Anspruch auf Kindergeld besteht ab Geburt automatisch, muss aber schriftlich beantragt werden – in der Regel bei der Familienkasse.
Wichtig: Der Anspruch auf Kindergeld oder den Kinderfreibetrag steht nicht dem Kind, sondern den Eltern bzw. Erziehungsberechtigten zu.
Kindergeld
Das Kindergeld wird monatlich ausgezahlt und ist steuerfrei. Die Höhe richtet sich nach der Anzahl der Kinder. Es wird in der Regel von der Familienkasse auf das Konto der Eltern überwiesen.
Kinderfreibetrag
Der Kinderfreibetrag wird nicht ausgezahlt, sondern bei der Einkommensteuerveranlagung vom zu versteuernden Einkommen abgezogen. Er reduziert somit die Steuerlast.
Das Kindergeld gilt als Vorauszahlung auf den Kinderfreibetrag. Das Finanzamt prüft im Rahmen der Steuerveranlagung automatisch, was für die Eltern günstiger ist – Kindergeld oder Freibetrag (→ Günstigerprüfung).
Kinderfreibeträge im Jahr 2025:
- 6.672 Euro für zusammen veranlagte Eltern
- 3.336 Euro je Elternteil bei Einzelveranlagung
- 2.928 Euro BEA-Freibetrag (für Betreuung, Erziehung und Ausbildung)
Anspruchsdauer
Ein Anspruch auf Kindergeld oder Kinderfreibetrag besteht:
- bis zum 18. Lebensjahr des Kindes
- bis zum 25. Lebensjahr, wenn das Kind sich in einer Ausbildung, einem Studium oder einem Freiwilligendienst befindet
- Unbegrenzt, wenn das Kind behindert ist und sich nicht selbst unterhalten kann
Was ist der Kinderfreibetrag?
