Sind Unfallkosten mit der Entfernungspauschale abgegolten?
Unfallkosten zusätzlich zur Entfernungspauschale absetzbar?
Grundsätzlich sind mit der Entfernungspauschale alle „gewöhnlichen“ Fahrtkosten zwischen Wohnung und erster Tätigkeitsstätte abgegolten (§ 9 Abs. 2 Satz 1 EStG). Dazu gehören u. a.:
- Benzin, Reifen, Inspektionen
- Kfz-Versicherung und -Steuer
- Abschreibung und Reparaturen durch normalen Verschleiß
- Parkgebühren während der Arbeitszeit
- Garagenmiete, Finanzierungskosten, Leasing-Sonderzahlung
- Beiträge für Kraftfahrerverbände, Insassenunfallversicherung
- Austauschmotor
Doch wie ist es mit außergewöhnlichen Kosten – z. B. bei einem Unfall?
Unfallkosten: Ausnahme trotz Entfernungspauschale?
Immer wieder gibt es Streit, ob Unfallkosten zusätzlich zur Entfernungspauschale als Werbungskosten abziehbar sind. Die Antwort der Finanzverwaltung ist eindeutig:
„Unfallkosten, die auf einer Fahrt zwischen Wohnung und erster Tätigkeitsstätte oder auf einer zu berücksichtigenden Familienheimfahrt entstehen, sind als außergewöhnliche Aufwendungen im Rahmen der allgemeinen Werbungskosten nach § 9 Abs. 1 Satz 1 EStG weiterhin neben der Entfernungspauschale zu berücksichtigen.“
(BMF-Schreiben vom 31.10.2013, BStBl. 2013 I S. 1376, Nr. 4)
Auch die Gesetzesbegründung zur Neuregelung des § 9 Abs. 2 EStG ab 2007 bestätigt diese Sichtweise (BT-Drucksache 16/12099 vom 3.3.2009, Seite 6 und 8).
Lohnsteuerrichtlinien regeln Ausnahmen klar
Nach den Lohnsteuerhinweisen (Hinweis 9.10 LStH 2018) dürfen neben der Pauschale nur bestimmte Unfallkosten zusätzlich berücksichtigt werden:
- Unfall auf direktem Weg zur Arbeit
- Unfall auf einer Umwegfahrt zum Tanken
- Unfall auf einer Umwegstrecke zur Abholung von Fahrgemeinschafts-Mitgliedern
Regierung: Keine gesetzliche Differenzierung – aber Billigkeitsregelung
„Mit der Entfernungspauschale sind sämtliche Aufwendungen des Arbeitnehmers für seine Fahrten zwischen Wohnung und erster Tätigkeitsstätte abgegolten. Eine Differenzierung zwischen gewöhnlichen und außergewöhnlichen Aufwendungen ist nach dem Wortlaut des § 9 Abs. 1 Satz 3 Nr. 4 Satz 2 EStG nicht vorgesehen. Aus Billigkeitsgründen wird es von der Verwaltung ausnahmsweise jedoch nicht beanstandet, wenn Aufwendungen für die Beseitigung eines Unfallschadens bei einem Verkehrsunfall neben der Entfernungspauschale als Werbungskosten geltend gemacht werden.“
(BT-Drucksache 18/8523 vom 20.5.2016, Seite 35)
BFH-Urteil 2019: Schlechte Nachrichten – aber mit Wirkung aufgehoben
Der Bundesfinanzhof (BFH) entschied mit Urteil vom 19.12.2019 (VI R 8/18), dass die Entfernungspauschale grundsätzlich auch Unfallkosten umfasst, wenn diese auf dem Weg zur Arbeit entstehen.
Doch: Das Bundesfinanzministerium widerspricht dieser Sichtweise und stellt im BMF-Schreiben vom 18.11.2021 klar:
Unfallkosten auf Fahrten zwischen Wohnung und erster Tätigkeitsstätte oder bei einer Familienheimfahrt bei doppelter Haushaltsführung sind weiterhin zusätzlich zur Entfernungspauschale als außergewöhnliche Werbungskosten nach § 9 Abs. 1 Satz 1 EStG abziehbar.
Welche Unfallkosten sind zusätzlich abziehbar?
- Fahrzeugreparaturkosten
- Behandlung oder Linderung von Körperschäden
- Ersatz beschädigter Kleidung, Brille o. ä.
- Anmietung eines Ersatzfahrzeugs
- Prozesskosten
- Fremdschäden
Unfallursache (Eigenverschulden, Dritte, Naturereignisse) ist dabei unerheblich.
Besonderheit für Menschen mit Behinderung
Für Menschen mit einem Grad der Behinderung (GdB):
- ab 70 oder
- 50–70 mit Merkzeichen „G“ oder „aG“
gilt: Sie dürfen alternativ die Dienstreisepauschale von 30 Cent je Fahrtkilometer oder den tatsächlichen Km-Kostensatz ansetzen. Unfallkosten sind ebenfalls zusätzlich abziehbar (BMF-Schreiben vom 31.08.2009, BStBl. 2009 I S. 891).
Sonderfälle: Unfallkosten bei Umwegfahrten
- Unfall auf Umwegfahrt zum Tanken (BFH-Urteil vom 11.10.1984, BStBl 1985 II S. 10)
- Unfall bei Abholung von Mitfahrern (BFH-Urteil vom 11.07.1980, BStBl 1980 II S. 655)
- Unfall auf Fahrt zum Bahnhof zwecks Ticketkauf (BFH-Urteil vom 04.07.1986, VI R 18/83)
Tipp: Vorsicht vor einem Gerichtsprozess
Es besteht kein gesetzlicher Anspruch auf Anerkennung der Unfallkosten. Vor Gericht sind Richter an das Gesetz und die BFH-Rechtsprechung gebunden – nicht an Verwaltungsvorgaben.
Zwar kann eine sog. Selbstbindung der Verwaltung zur Anwendung kommen, aber dies wird unterschiedlich beurteilt (z. B. Niedersächsisches FG, Urteil vom 28.01.2020, 12 K 213/19; BFH vom 03.07.2019, VI R 49/16).
Empfehlung: Frühzeitig das Gespräch mit dem Finanzamt suchen oder den Sachgebietsleiter einschalten, statt direkt zu klagen.
Sind Unfallkosten mit der Entfernungspauschale abgegolten?
Kiedy mogę odliczyć koszty wypadku?
Możesz odliczyć koszty wypadku jako koszty uzyskania przychodu, jeśli szkoda powstała podczas podróży służbowej. Do podróży służbowych zalicza się na przykład:
- Podróże między domem a miejscem pracy
- Podróże służbowe lub praca w delegacji
- Podróże w ramach podwójnego gospodarstwa domowego
- Podróże podczas przeprowadzki służbowej
- Podróże podczas szkolenia zawodowego
Kwestia winy nie ma znaczenia przy odliczaniu szkód spowodowanych wypadkiem. Dotyczy to również sytuacji, gdy w wyniku wypadku musisz zapłacić grzywnę lub karę pieniężną. Jednak wykroczenie musi być związane z celem zawodowym, a alkohol nie może być zaangażowany.
Hinweis
Federalny Trybunał Finansowy orzekł w 2019 roku na niekorzyść podatników, że ryczałt za dojazdy obejmuje wszystkie wydatki. Obejmuje to również koszty wypadków, o ile są to wydatki pracownika na "dojazdy między domem a pierwszym miejscem pracy", czyli rzeczywiste koszty dojazdu (wyrok BFH z 19.12.2019, VI R 8/18). Oznacza to, że koszty wypadków w drodze do pracy nie mogą być odliczane jako koszty uzyskania przychodu. Właściwie, ponieważ istnieje bardzo interesująca instrukcja administracji finansowej, którą osoby zainteresowane powinny koniecznie znać.
Obecnie, z powodu negatywnego orzeczenia BFH, Federalne Ministerstwo Finansów w nowym dekrecie wyraźnie stwierdza, że koszty wypadków, które powstały podczas podróży między domem a pierwszym miejscem pracy lub podczas podróży do domu rodzinnego w przypadku podwójnego gospodarstwa domowego, nadal mogą być odliczane oprócz ryczałtu za dojazdy jako nadzwyczajne wydatki w ramach ogólnych kosztów uzyskania przychodu zgodnie z § 9 ust. 1 zdanie 1 EStG. Oznacza to, że powyższe negatywne orzeczenie BFH jest nieaktualne! Dokładniej mówiąc, nie jest stosowane (pismo BMF z 18.11.2021, IV C 5 -S 2351/20/10001 :002, Tz. 30).
Kiedy mogę odliczyć koszty wypadku?
Jakie koszty wypadku mogę odliczyć?
Jeśli podczas podróży służbowej miał miejsce wypadek, koszty z tym związane można odliczyć jako koszty uzyskania przychodu w zeznaniu podatkowym. Oprócz kosztów wypadku można również odliczyć inne wydatki, jeśli samochód został uszkodzony lub skradziony. Można odliczyć na przykład następujące wydatki:
- Koszty naprawy
- Koszty wynajmu samochodu
- Kradzież radia samochodowego
- Wypłaty odszkodowań za szkody wyrządzone osobom trzecim
- Koszty rzeczoznawcy, prawnika i sądu
- Koszty ratownictwa
- Koszty holowania
- Wydatki na dojazdy do warsztatu, rzeczoznawcy itp.
Jeśli otrzymasz zwrot od strony trzeciej, musisz go odliczyć od kosztów wypadku, jeśli zwrot został otrzymany w roku wypadku lub w roku zapłaty kosztów wypadku. Jeśli otrzymasz zwrot dopiero później, musisz go opodatkować jako dochód. Urząd skarbowy zazwyczaj wymaga następujących danych jako dowodu:
- Miejsce i czas wypadku
- Policyjny protokół z wypadku
- Dowód świadczeń ubezpieczeniowych
- Ewentualni świadkowie
- Faktury dotyczące wysokości kosztów naprawy
Hinweis
Federalny Trybunał Finansowy orzekł w 2019 roku na niekorzyść podatników, że ryczałt za dojazdy pokrywa wszystkie wydatki. Obejmuje to również koszty wypadków, o ile są to wydatki pracownika na "dojazdy między domem a pierwszym miejscem pracy", czyli rzeczywiste koszty dojazdu (wyrok BFH z 19.12.2019, VI R 8/18). Oznacza to, że koszty wypadków w drodze do pracy nie mogą być odliczane jako koszty uzyskania przychodu. Właściwie, ponieważ istnieje bardzo interesująca instrukcja administracji finansowej, którą osoby zainteresowane powinny koniecznie znać.
Obecnie Federalne Ministerstwo Finansów, z powodu negatywnego wyroku BFH, w nowym rozporządzeniu wyraźnie stwierdza, że koszty wypadków, które powstały podczas podróży między domem a pierwszym miejscem pracy lub podczas podróży do domu rodzinnego w przypadku podwójnego gospodarstwa domowego, nadal mogą być odliczane oprócz ryczałtu za dojazdy jako nadzwyczajne wydatki w ramach ogólnych kosztów uzyskania przychodu zgodnie z § 9 ust. 1 zdanie 1 EStG. Oznacza to, że wspomniany negatywny wyrok BFH jest nieaktualny! Dokładniej mówiąc, nie jest stosowany (pismo BMF z 18.11.2021, IV C 5 -S 2351/20/10001 :002, Tz. 30).
Jakie koszty wypadku mogę odliczyć?
