Wann müssen Rentner eine Steuererklärung abgeben?
Rentner sind zur Abgabe einer Steuererklärung verpflichtet, wenn ihr Gesamtbetrag der Einkünfte den jährlichen Grundfreibetrag überschreitet. Im Jahr 2024 liegt der Grundfreibetrag bei:
- 12.096 Euro für Ledige
- 24.192 Euro für Verheiratete
Steuerpflichtige Einkünfte:
- Gesetzliche Rente (Anlage R)
- Private Renten
- Mieteinnahmen (Anlage V)
- Kapitaleinkünfte (Anlage KAP)
- Weitere Einkünfte
Besteuerungsanteil der Rente:
Nicht die gesamte Rente ist steuerpflichtig. Der Besteuerungsanteil richtet sich nach dem Jahr des Rentenbeginns:
- Für Neurentner im Jahr 2025: 83,5 % der Rente sind steuerpflichtig.
- Für Rentner, die vor 2005 in Rente gingen: 50 % der Rente sind steuerpflichtig.
Ein persönlicher Rentenfreibetrag wird im zweiten Rentenjahr festgelegt und bleibt lebenslang unverändert. Rentenerhöhungen ab dem dritten Rentenjahr sind vollständig steuerpflichtig.
Beispiel:
Herr Mustermann, der 2005 in Rente ging, hat eine jährliche Rente von 30.000 Euro. Sein steuerfreier Freibetrag liegt bei 15.000 Euro. Solange seine Gesamteinkünfte den Grundfreibetrag nicht überschreiten, muss er keine Steuererklärung abgeben. Bei einem Jahresnettoeinkommen von 15.000 Euro würde ein alleinstehender Rentner jedoch den Grundfreibetrag überschreiten und wäre zur Abgabe der Steuererklärung verpflichtet.
Tipp: Rentner sollten mögliche Werbungskosten geltend machen, um ihre Steuerlast zu senken. Hierzu gehört beispielsweise der Werbungskosten-Pauschbetrag von 102 Euro.
Wann müssen Rentner eine Steuererklärung abgeben?
Jaka jest kwota ulgi wiekowej?
Kwota ulgi wiekowej może być wykorzystana przez emerytów i rencistów, którzy oprócz swoich świadczeń emerytalnych uzyskują dodatkowe dochody lub wynagrodzenie. Należą do nich na przykład:
- Dochody z wynajmu,
- Kapitał,
- Dochody z działalności gospodarczej,
- Dochody z prywatnych transakcji sprzedaży,
- Dochody z emerytury Riester.
Przed obliczeniem kwoty ulgi wiekowej urząd skarbowy odlicza określone kwoty ryczałtowe, takie jak ryczałtowa stawka oszczędnościowa i koszty uzyskania przychodu.
Jaka jest wysokość kwoty ulgi wiekowej?
Wysokość kwoty ulgi wiekowej zależy od roku urodzenia osoby podlegającej opodatkowaniu. Procent dochodów oraz kwota maksymalna są stopniowo obniżane. Dzięki ustawie o szansach na wzrost redukcja ta została spowolniona od 2023 roku. Procent zmniejsza się teraz rocznie tylko o 0,4 punktu procentowego (zamiast 0,8 punktu procentowego), a kwota maksymalna spada rocznie tylko o 19 Euro (zamiast 38 Euro).
Przykłady wysokości kwoty ulgi wiekowej:
- Rok urodzenia 1958 (ukończony 64. rok życia w 2022): Od 2023 roku kwota ulgi wiekowej wynosi 14,0% dochodów, maksymalnie 665 Euro.
- Rok urodzenia 1959 (ukończony 64. rok życia w 2023): Od 2024 roku kwota ulgi wiekowej wynosi 13,6% dochodów, maksymalnie 646 Euro.
- Rok urodzenia 1960 (ukończony 64. rok życia w 2024): Od 2025 roku kwota ulgi wiekowej wynosi 13,2% dochodów, maksymalnie 627 Euro.
- Rok urodzenia 1961 (ukończony 64. rok życia w 2025): Od 2026 roku kwota ulgi wiekowej wynosi 12,8% dochodów, maksymalnie 608 Euro.
Uwaga dotycząca okresu redukcji
Dostosowanie ustawowe wydłuża okres redukcji kwoty ulgi wiekowej do 2058 roku. Dzięki temu kwota dla młodszych roczników jest zmniejszana wolniej, ale zasadniczo pozostaje na całe życie.
Jaka jest kwota ulgi wiekowej?
Jakie renty należy wykazać w zeznaniu podatkowym?
Renty podlegają zasadniczo opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Istnieją różne zasady opodatkowania:
- Renty, które są opodatkowane według nowego udziału podlegającego opodatkowaniu, dokładniej: w pełnej wysokości po odliczeniu osobistej kwoty wolnej od podatku. Dotyczy to wszystkich rent z ustawowego ubezpieczenia emerytalnego, renty "Rürup" oraz rent z zawodowych funduszy emerytalnych.
- Renty, które są opodatkowane według korzystnego udziału w zyskach. Dotyczy to np. rent z prywatnych ubezpieczeń emerytalnych.
- Renty, które są opodatkowane według szczególnego udziału w zyskach zgodnie z § 55 EStDV. Dotyczy to rent dożywotnich o ograniczonym czasie trwania, np. rent z tytułu niezdolności do pracy z prywatnych ubezpieczeń.
- Renty, które są w pełnej wysokości opodatkowane jako "inne dochody". Dotyczy to przede wszystkim państwowo wspieranej renty Riester oraz niekorzystnego podatkowo wykorzystania umów Riester, a także świadczeń z zakładowych programów emerytalnych, których składki pozostały nieopodatkowane, np. z funduszy emerytalnych, kas emerytalnych i ubezpieczeń bezpośrednich.
- Renty, które są w pełnej wysokości opodatkowane jako "dochody z pracy najemnej". Dotyczy to emerytur urzędniczych, rent zakładowych z bezpośredniego zobowiązania lub z kasy wsparcia oraz odpowiednich świadczeń dla osób pozostałych przy życiu. Renty te nie są wykazywane w "Anlage R", lecz w "Anlage N".
- Renty, które są w pełnej wysokości zwolnione z podatku, np. renta z ustawowego ubezpieczenia wypadkowego. Tych rent nie trzeba wykazywać w zeznaniu podatkowym.
Pensionen gehören in die Anlage N
Emerytury, np. emerytury zakładowe, dla których otrzymali Państwo zaświadczenie o podatku od wynagrodzenia, proszę wpisać w Anlage N.
Jakie renty należy wykazać w zeznaniu podatkowym?
Nächste Stufe für die Rente mit 67 startet!
Nächste Stufe startet 2025
Im Jahr 2025 erreicht der Geburtsjahrgang 1960 das gesetzliche Rentenalter von 65 Jahren. Doch wer in diesem Jahr 65 wird, kann nicht automatisch ohne Abschläge in Rente gehen. Grund ist die stufenweise Anhebung der Regelaltersgrenze auf 67 Jahre, die seit 2012 in Kraft ist. Damit verlängert sich auch für den Jahrgang 1960 die Wartezeit bis zur abschlagsfreien Altersrente.
Regelaltersrente
Die Regelaltersgrenze steigt seit 2012 jedes Jahr an – zunächst um einen Monat pro Jahrgang, ab dem Jahrgang 1959 um jeweils zwei Monate. Für den Jahrgang 1960 bedeutet das: Die reguläre Altersrente ohne Abschläge gibt es erst mit 65 Jahren und 10 Monaten. Wer also 2025 seinen 65. Geburtstag feiert, muss noch rund zehn Monate warten, um ohne Abschläge in Rente gehen zu können.
Rente für besonders langjährig Versicherte
Besonders langjährig Versicherte, also Personen mit mindestens 45 Beitragsjahren, konnten ursprünglich mit 63 Jahren abschlagsfrei in Rente gehen. Für die Geburtsjahrgänge ab 1953 wird auch hier die Altersgrenze stufenweise erhöht – und zwar um zwei Monate pro Jahrgang. Der Jahrgang 1962, der 2025 das 63. Lebensjahr vollendet, kann die abschlagsfreie Rente deshalb erst mit 64 Jahren und 8 Monaten beziehen. Ab dem Geburtsjahr 1964 ist der früheste abschlagsfreie Rentenbeginn sogar erst mit 65 Jahren möglich.
Rente für langjährig Versicherte
Wer mindestens 35 Versicherungsjahre vorweisen kann, darf zwar bereits mit 63 Jahren in Rente gehen – muss dann aber dauerhaft Abschläge hinnehmen. Die Höhe des Abschlags beträgt 0,3 % pro Monat, den die Rente vorzeitig bezogen wird. Für den Jahrgang 1962, der im Jahr 2025 mit 63 Jahren in Rente gehen möchte, ergibt sich daraus ein dauerhafter Abschlag von 13,2 %.
Altersrente für schwerbehinderte Menschen
Schwerbehinderte mit einem Grad der Behinderung von mindestens 50 können unter bestimmten Voraussetzungen früher in Rente gehen – vorausgesetzt, sie haben mindestens 35 Versicherungsjahre. Auch hier gilt eine stufenweise Anhebung der Altersgrenze.
Der Jahrgang 1960 kann die abschlagsfreie Rente mit 64 Jahren und 4 Monaten beziehen, der Jahrgang 1961 mit 64 Jahren und 6 Monaten und der Jahrgang 1962 mit 64 Jahren und 8 Monaten.
Ein vorzeitiger Rentenbeginn ist möglich, aber mit Abschlägen von bis zu 10,8 % verbunden. So kann z. B. der Jahrgang 1964 die Altersrente für schwerbehinderte Menschen frühestens mit 62 Jahren beziehen – allerdings mit dem vollen Abschlag.
Vertrauensschutzregelung
Für bestimmte schwerbehinderte Versicherte gelten weiterhin Übergangsregelungen. Wer vor dem 1. Januar 1964 geboren wurde, am 1. Januar 2007 bereits schwerbehindert war und Anpassungsgeld aus dem Bergbau erhalten hat, kann weiterhin abschlagsfrei mit 63 Jahren in Rente gehen. Ein Rentenbeginn mit 60 Jahren ist mit Abschlag von 10,8 % möglich.
Erwerbsminderungsrente
Im Falle einer vollständigen Erwerbsminderung ist ein früherer Rentenbeginn möglich. Im Jahr 2025 wird eine abschlagsfreie Erwerbsminderungsrente ab 65 Jahren gezahlt. Wer die Rente früher beansprucht, muss Abschläge von 0,3 % pro Monat, maximal jedoch 10,8 %, in Kauf nehmen.
Witwen- oder Witwerrente
Die Altersgrenze für die große Witwen- oder Witwerrente wird bis 2029 schrittweise von 45 auf 47 Jahre angehoben. Bei Tod des Versicherten im Jahre 2025 liegt die Altersgrenze für die große Witwen-/Witwerrente bei 45 Jahren und 16 Monaten, also bei 46 Jahren und 4 Monaten. Bei Beziehern der kleinen Witwen-/Witwerrente erfolgt mit Erreichen dieser Altersgrenze eine Umwandlung in die große Witwen-/Witwerrente.
Rentenbesteuerung
Die Besteuerung der Renten steigt ebenfalls. Bei Rentenbeginn im Jahr 2025 beträgt der steuerpflichtige Anteil der Rente 83,5 %. Der festgesetzte persönliche Rentenfreibetrag bleibt ab dem dritten Rentenjahr unverändert. Ab diesem Zeitpunkt wird die Rente nach Abzug des Freibetrags und des Werbungskosten-Pauschbetrags von 102 Euro voll versteuert.
Nächste Stufe für die Rente mit 67 startet!
Emeryci: Zwolnienie z podatku od dodatku do emerytury podstawowej
Od 1.1.2021 istnieje podstawowa emerytura dla długoterminowego ubezpieczenia w ustawowym systemie emerytalnym. Nie jest to nowy rodzaj emerytury, lecz jedynie dodatek do ustawowej emerytury (wprowadzony ustawą o podstawowej emeryturze dla długoterminowego ubezpieczenia w ustawowym systemie emerytalnym z dochodami poniżej średniej oraz o dalszych środkach zwiększających dochody emerytalne - ustawa o podstawowej emeryturze - z 12.8.2020).
- Obliczanie indywidualnego dodatku podstawowej emerytury odbywa się według ustawowo określonej metody. W celu ustalenia potrzeby podstawowej emerytury przeprowadzana jest kontrola dochodów. Jeśli dochód przekracza ustawowo określone kwoty wolne od dochodu, dodatek podstawowej emerytury zostaje obniżony. Prawo do dodatku podstawowej emerytury może zatem różnić się w poszczególnych latach w wyniku kontroli dochodów.
- Wprowadzenie dodatku podstawowej emerytury miało na celu wzmocnienie zaufania do podstawowej obietnicy państwa socjalnego dotyczącej zabezpieczenia i wydajności ustawowego systemu emerytalnego. W tym kontekście należało również zapewnić, aby dodatek podstawowej emerytury, uznający dorobek życiowy uprawnionej osoby, nie został pomniejszony z punktu widzenia podatkowego.
Neu
Wstecznie od 2021 roku kwota emerytury wypłacana z tytułu podstawowego dodatku emerytalnego jest zwolniona z podatku. Dzięki temu dodatek podstawowej emerytury jest dostępny w pełnej wysokości bez obciążeń podatkowych i może w niezmienionej formie przyczynić się do zabezpieczenia środków do życia (§ 3 Nr. 14a EStG, wprowadzony ustawą roczną o podatku 2022).
W wielu przypadkach dodatek podstawowej emerytury został wypłacony już w 2021 roku. W związku z tym ta część kwoty została zgłoszona do administracji finansowej w oświadczeniu o poborze emerytury za 2021 rok – i potraktowana jako podlegająca opodatkowaniu. W celu wstecznego zwolnienia z podatku, instytucje ustawowego ubezpieczenia emerytalnego są teraz zobowiązane do przekazania skorygowanych oświadczeń o poborze emerytury do urzędu skarbowego i wykazania w nich wysokości nieopodatkowanego dodatku podstawowej emerytury.
Jeśli już złożono zeznanie podatkowe za 2021 rok i decyzja podatkowa stała się prawomocna, urząd skarbowy ją skoryguje. Jednak zmiana nastąpi tylko w zakresie wynikającym ze skorygowanego oświadczenia o poborze emerytury. Inne przepisy dotyczące zmian pozostają bez zmian (§ 52 ust. 4 zdanie 5 do 8 EStG).
Emeryci: Zwolnienie z podatku od dodatku do emerytury podstawowej
Których rent nie muszę wykazywać w zeznaniu podatkowym?
Renty podlegają zasadniczo opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Niektóre rodzaje rent są jednak w pełni zwolnione z podatku i nie muszą być zgłaszane. Należą do nich np.
- Renty z ustawowego ubezpieczenia wypadkowego (np. renty z towarzystw ubezpieczeń wypadkowych),
- Renty wojenne i dla osób ciężko poszkodowanych,
- Renty pieniężne wypłacane bezpośrednio w celu zadośćuczynienia za doznane krzywdy wynikające z niesprawiedliwości narodowosocjalistycznej lub NRD.
Renty odszkodowawcze na pokrycie zwiększonych potrzeb, za utracone alimenty i usługi oraz renty z tytułu zadośćuczynienia nie są uznawane za dochód.
Których rent nie muszę wykazywać w zeznaniu podatkowym?
Które renty podlegają opodatkowaniu?
Większość emerytur musi być opodatkowana. Należą do nich emerytura i renta z tytułu niezdolności do pracy, (duża i mała) renta wdowia lub wdowca, renta sieroca, emerytura zakładowa (z ubezpieczenia bezpośredniego) oraz renty z ubezpieczeń na życie. W zależności od rodzaju emerytury obowiązują różne zasady opodatkowania.
Nie musisz natomiast płacić podatku od renty otrzymywanej z ustawowego ubezpieczenia wypadkowego (zawodowego), renty wojennej, renty dla osób ciężko poszkodowanych, renty odszkodowawczej, renty odszkodowawczej za utracone alimenty zgodnie z § 844 ust. 2 BGB, renty Contergan, renty dla ofiar SED, renty odszkodowawczej dla osób zakażonych wirusem HIV lub chorych na AIDS oraz dożywotniej renty z loterii.
Które renty podlegają opodatkowaniu?
Welche Freibeträge können Rentner nutzen?
Welche Freibeträge können Rentner nutzen?
Rentner, die eine Steuererklärung abgeben, können verschiedene Freibeträge und Pauschalen geltend machen, um ihr zu versteuerndes Einkommen zu senken.
1. Rentenfreibetrag
- Der Rentenfreibetrag wird im zweiten vollen Jahr des Rentenbezugs festgelegt.
- Im Jahr des Rentenbeginns und im zweiten Jahr wird die Rente mit dem Besteuerungsanteil versteuert. Der Restbetrag bildet den Rentenfreibetrag, der lebenslang unverändert steuerfrei bleibt.
- Ab dem dritten Jahr ist die Rente nach Abzug des Rentenfreibetrags und des Werbungskosten-Pauschbetrags von 102 Euro steuerpflichtig.
2. Versorgungsfreibetrag für Beamte und Werksrentner
- Der Freibetrag gilt für Pensionen und Betriebsrenten.
- Für Pensionäre im Jahr 2025 beträgt der Freibetrag 13,2 % der Bezüge, maximal 990 Euro, plus ein Zuschlag von 297 Euro.
- Mitsamt dem Werbungskosten-Pauschbetrag bleiben bis zu 1.389 Euro steuerfrei.
3. Altersentlastungsbetrag
- Gilt für Rentner mit Nebeneinkünften.
- Wer 2024 das 64. Lebensjahr vollendet hat, erhält ab 2025 13,2 %, maximal 627 Euro.
- Wer 2025 das 64. Lebensjahr vollendet, erhält ab 2026 12,8 %, maximal 608 Euro.
4. Werbungskosten-Pauschbetrag
- Rentner erhalten einen Werbungskosten-Pauschbetrag von 102 Euro pro Jahr.
- Höhere Werbungskosten (z.B. Steuerberatungskosten) können alternativ angesetzt werden.
5. Sonderausgaben
- Beiträge zur Kranken- und Pflegeversicherung können als Sonderausgaben in der "Anlage Vorsorgeaufwand" angegeben werden.
- Spenden sind ebenfalls als Sonderausgaben absetzbar. Gibt es keine, wird eine Pauschale von 36 Euro abgezogen.
6. Außergewöhnliche Belastungen
- Außergewöhnliche Belastungen wie Pflegeheimkosten, Haushaltshilfen, Handwerkerleistungen und Krankheitskosten (z.B. für Brillen, Zahnersatz) können abgesetzt werden.
7. Minijob
- Rentner über 65 Jahren, die einem Minijob nachgehen, erhalten diese Einkünfte steuerfrei.
Tipp: Wenn das Einkommen eines Rentners mit allen Freibeträgen und Pauschalen unter dem Grundfreibetrag von 12.096 Euro (2025) bleibt, sind keine Steuern fällig.
Welche Freibeträge können Rentner nutzen?
