Czy mam prawo do zasiłku rodzinnego tylko w przypadku moich biologicznych dzieci?
Nie. Prawo do zasiłku rodzinnego przysługuje na biologiczne dzieci wnioskodawcy oraz jego adoptowane dzieci. Na dzieci w pieczy zastępczej można ubiegać się o zasiłek rodzinny, jeśli mieszkają w Państwa rodzinie i istnieje stały nadzór, opieka i wychowanie. Ponadto stosunek opieki i pieczy nad dzieckiem z biologicznymi rodzicami nie może już istnieć. Okazjonalne wizyty biologicznych rodziców są nieszkodliwe. Jeśli przyjęli Państwo rodzeństwo do swojego gospodarstwa domowego, przysługuje zasiłek rodzinny, jeśli mogą być zrównane z dziećmi w pieczy zastępczej.
Zasiłek rodzinny jest również wypłacany, jeśli w Państwa gospodarstwie domowym mieszka pasierb lub wnuk. W tych przypadkach nie istnieje jednak stosunek pokrewieństwa w rozumieniu prawa podatkowego. Dlatego pasierbowie lub dziadkowie nie mają automatycznie prawa do kwoty wolnej na dziecko, chyba że biologiczni rodzice przeniosą kwoty wolne na dzieci w załączniku K na nowe osoby. Jeśli dla sierot lub dzieci, które nie wiedzą, gdzie znajdują się ich rodzice, żadna inna osoba nie jest uprawniona do świadczeń, dzieci mogą same otrzymać zasiłek rodzinny. Otrzymują wtedy kwotę, która przysługiwałaby im samym na własne pierwsze dziecko.
Jeśli jako rodzice oddali Państwo dziecko do adopcji, stosunek pokrewieństwa między Państwem a dzieckiem kończy się w tym momencie. Jednocześnie kończy się również Państwa prawo do zasiłku rodzinnego i ulg podatkowych.
Tipp
Na dziecko, które przyjęli Państwo do swojego gospodarstwa domowego z zamiarem adopcji, mogą Państwo otrzymać zasiłek rodzinny już przed adopcją, ponieważ zazwyczaj istnieje stosunek opieki.
Czy mam prawo do zasiłku rodzinnego tylko w przypadku moich biologicznych dzieci?
Jaki stosunek podatkowy musi istnieć z dzieckiem, aby zostało uwzględnione?
Aby uwzględnić to w zeznaniu podatkowym, musi istnieć tak zwany związek pokrewieństwa. Dotyczy to dzieci, z którymi są Państwo spokrewnieni w pierwszym stopniu, lub Państwa dzieci przybranych.
Pokrewieństwo pierwszego stopnia dotyczy dzieci małżeńskich i pozamałżeńskich oraz dzieci adoptowanych. W przypadku adopcji małoletniego dziecka traci ono związek pokrewieństwa z biologicznymi rodzicami.
Dzieci przybrane są uwzględniane, jeśli mieszkają w Państwa gospodarstwie domowym i zostały przyjęte do rodziny. Ponadto nie może istnieć związek opieki i pieczy między dzieckiem przybranym a jego biologicznymi rodzicami.
Nie są uwzględniane w przypadku kwoty wolnej na dziecko, kwoty wolnej na kształcenie oraz kwoty wolnej na opiekę, wychowanie lub kształcenie (kwota BEA) wnuki i pasierbowie. Można to jednak obejść poprzez przeniesienie kwoty wolnej. W tym celu biologiczni rodzice muszą wyrazić zgodę.
Jaki stosunek podatkowy musi istnieć z dzieckiem, aby zostało uwzględnione?
Czy koszty adopcji podlegają odliczeniu od podatku?
Koszty adopcji nie mogą być zgodnie z obowiązującym prawem odliczone jako koszty nadzwyczajne zgodnie z § 33 EStG. Przepis ten opiera się na stałym orzecznictwie Federalnego Trybunału Finansowego (BFH), który stoi na stanowisku, że adopcja jest świadomą, dobrowolną decyzją, a nie koniecznością.
Historyczny rozwój orzecznictwa:
- Poprzednie przepisy (1987): BFH orzekł już w 1987 roku, że koszty adopcji nie mogą być odliczane jako koszty nadzwyczajne, ponieważ adopcja nie jest uważana za "nieuniknioną", lecz opiera się na dobrowolnej decyzji (wyrok BFH z 13.3.1987, III R 301/84).
- Próba zmiany (2012): W 2012 roku VI Senat BFH chciał zmienić orzecznictwo i uznać koszty adopcji, co jednak nie powiodło się z powodu sprzeciwu właściwego III Senatu. Próba ostatecznego wyjaśnienia przez Wielki Senat w 2013 roku nie powiodła się.
- Potwierdzenie starego orzecznictwa (2015): W 2015 roku VI Senat BFH potwierdził dotychczasowe orzecznictwo i orzekł, że koszty adopcji nadal nie mogą być odliczane jako koszty nadzwyczajne, nawet jeśli adopcja jest związana z organiczną bezpłodnością jednego z partnerów (wyrok BFH z 10.3.2015, VI R 60/11).
- Skarga konstytucyjna: Od tego wyroku wniesiono skargę konstytucyjną do Federalnego Trybunału Konstytucyjnego (BVerfG), która jednak nie została przyjęta do rozpatrzenia z powodu braku szans na powodzenie (decyzja BVerfG z 13.6.2016, 2 BvR 1208/15). Ostatecznie pozostaje więc: koszty adopcji nie podlegają odliczeniu podatkowemu.
Aktualne orzecznictwo:
Aktualny wyrok (2024): Sąd Finansowy w Münster orzekł w 2024 roku ponownie, że koszty adopcji nie stanowią kosztów nadzwyczajnych (FG Münster, wyrok z 25.6.2024, 14 K 1085/23 E). W tym przypadku skarżący adoptowali dwoje dzieci urodzonych za granicą i zgłosili koszty adopcji jako koszty nadzwyczajne. Argumentowali, że koszty powstały nieuchronnie, ponieważ wcześniej bezskutecznie przeszli leczenie niepłodności. Jednak sąd finansowy i urząd skarbowy oddaliły skargę, podkreślając, że adopcja nie jest leczeniem medycznym, a decyzja o adopcji zawsze opiera się na wolnej woli, nawet po nieudanym leczeniu niepłodności.
Uzasadnienie:
- Brak kosztów leczenia: BFH wielokrotnie podkreślał, że koszty adopcji nie są uważane za koszty leczenia, ponieważ adopcja nie jest medycznie konieczna. Adopcja nie jest leczeniem i nie podlega przepisom medycznym.
- Dobrowolna decyzja: Decyzja o adopcji, nawet po nieudanym leczeniu niepłodności, opiera się na dobrowolnej decyzji i nie jest nieuchronną konsekwencją bezpłodności.
Wniosek:
Koszty adopcji nie podlegają odliczeniu podatkowemu zgodnie z obowiązującymi przepisami i orzecznictwem. Nawet w przypadku niechcianej bezdzietności lub wcześniejszego nieudanego leczenia niepłodności adopcja pozostaje dobrowolną decyzją i dlatego nie jest uznawana podatkowo jako koszt nadzwyczajny.
Czy koszty adopcji podlegają odliczeniu od podatku?
