Sind Unterhaltsleistungen Sonderausgaben oder außergewöhnliche Belastungen?
Sind Unterhaltsleistungen Sonderausgaben oder außergewöhnliche Belastungen?
Unterhaltsleistungen an Ihren geschiedenen oder dauernd getrenntlebenden Ehepartner können entweder als Sonderausgaben oder als außergewöhnliche Belastungen abgesetzt werden. Diese Entscheidung gilt für die gesamte Unterhaltsleistung, das heißt, Sie können nicht einen Teil als Sonderausgaben und den anderen Teil als außergewöhnliche Belastung angeben. Welche Variante günstiger ist, hängt vom individuellen Fall ab.
Sonderausgaben:
Bei höheren Unterhaltszahlungen empfiehlt sich oft der Abzug als Sonderausgaben, da die Steuerersparnis höher sein kann. Der Unterhaltspflichtige kann bis zu 12.096 Euro jährlich plus die übernommenen Kranken- und Pflegeversicherungsbeiträge des Unterhaltsempfängers absetzen. Allerdings muss der Empfänger zustimmen und die Zahlungen als Einkommen versteuern. Die Zustimmung erfolgt über die "Anlage U".
Außergewöhnliche Belastungen:
Der Abzug als außergewöhnliche Belastung ist einfacher, da keine Zustimmung des Ex-Partners erforderlich ist. Hier können Sie bis zu 11.784 Euro jährlich plus die für den Unterhaltsempfänger gezahlten Kranken- und Pflegeversicherungsbeiträge absetzen (Stand 2024).
Zusammenveranlagung im Trennungsjahr:
Im Jahr der Trennung ist die Zusammenveranlagung häufig steuerlich attraktiver. In diesem Fall sind Unterhaltszahlungen in dem Jahr nicht absetzbar.
Sind Unterhaltsleistungen Sonderausgaben oder außergewöhnliche Belastungen?
Wie viel der Unterhaltsleistungen an Ex-Ehegatten kann ich als Sonderausgaben absetzen?
Wie viel der Unterhaltsleistungen an Ex-Ehegatten kann ich als Sonderausgaben absetzen?
Unterhaltszahlungen an den Ex-Ehegatten können als Sonderausgaben abgesetzt werden, was als Realsplitting bezeichnet wird. Dadurch kann der Unterhaltszahler seine Zahlungen steuermindernd geltend machen, während der Empfänger diese als sonstige Einkünfte versteuern muss.
Um die Unterhaltsleistungen absetzen zu können, muss der Zahlende den Abzug beantragen und der Empfänger zustimmen sowie bestätigen, dass er die Zahlungen versteuert. Der Unterhaltszahler kann bis zu 13.805 Euro jährlich als Sonderausgaben absetzen. Dieser Höchstbetrag gilt auch, wenn nur ein Teil des Jahres Unterhaltszahlungen geleistet wird.
Besonderheiten:
- Wenn Sie zwei Ex-Ehegatten unterhalten müssen, gilt der Höchstbetrag von 13.805 Euro zweimal.
- Zusätzlich können die für die Kranken- und Pflegeversicherung des Unterhaltsempfängers gezahlten Beiträge abgesetzt werden. Diese Beiträge sind nicht im Höchstbetrag von 13.805 Euro enthalten, sondern können zusätzlich abgesetzt werden.
Beispiel
Herr X zahlt seiner Ex-Frau Unterhalt in Höhe von 600 Euro pro Monat. Sein zu versteuerndes Einkommen (zvE) beläuft sich auf 40.000 Euro pro Jahr.
Einkommensteuer ohne Realsplitting nach Grundtarif inkl. Solidaritätszuschlag:
- Einkommen: 40.000 Euro
- Einkommensteuer 2025: 7.320 Euro
Einkommensteuer mit Realsplitting nach Grundtarif inkl. Solidaritätszuschlag:
- Einkommen: 40.000 Euro
- abzüglich Unterhalt: 7.200 Euro
- zvE: 32.800 Euro
- Einkommensteuer 2025: 5.112 Euro
Steuerersparnis: 7.320 Euro - 5.112 Euro = 2.208 Euro
Wie viel der Unterhaltsleistungen an Ex-Ehegatten kann ich als Sonderausgaben absetzen?
Co mogę odliczyć jako świadczenia alimentacyjne na rzecz byłych małżonków?
Możesz odliczyć wszystkie świadczenia alimentacyjne na rzecz byłego małżonka, niezależnie od tego, czy wykorzystuje on wydatki na ten cel, czy nie. Nie ma znaczenia, czy dokonujesz płatności alimentacyjnej dobrowolnie, czy zostałeś do tego zobowiązany.
Możesz odliczyć następujące wydatki jako alimenty, o ile są to tzw. typowe płatności alimentacyjne:
- Regularne płatności gotówkowe
- Wartości rzeczowe
- Składki na ubezpieczenia
- Płatności jednorazowe
- Koszty zależne od zużycia, np. na ogrzewanie, prąd, wodę
- Wartość czynszu za przekazany dom lub mieszkanie w wysokości zwykłego czynszu porównawczego
- Płatności na wyrównanie strat podatkowych poniesionych przez odbiorcę z powodu opodatkowania płatności alimentacyjnych
- Płatności na rzecz osób trzecich na rzecz osoby uprawnionej do alimentów (np. płatności czynszu bezpośrednio na rzecz wynajmującego)
Hinweis
W przypadku nieodpłatnego udostępnienia mieszkania jest to świadczenie alimentacyjne w naturze, które można uwzględnić w realsplittingu w wysokości lokalnego czynszu. Należy zastosować lokalny czynsz, nawet jeśli strony uzgodniły niższą kwotę korzyści mieszkaniowej w ramach prawa alimentacyjnego (wyrok BFH z 29.6.2022, X R 33/20). Jednak BFH wprowadza następujące ograniczenie: Jeśli wspólne dzieci nadal mieszkają w przekazanym mieszkaniu, korzyść mieszkaniowa przypadająca na nie nie jest brana pod uwagę przy odliczaniu świadczeń alimentacyjnych zgodnie z § 10 ust. 1a nr 1 EStG.
Istnieje jeszcze jedna szczególna kwestia, na którą zwraca uwagę BFH: Udostępnienie mieszkania byłemu małżonkowi lub małżonkowi żyjącemu w separacji może również opierać się na odpłatnym stosunku prawnym. Oznacza to, że udostępnienie nie jest alimentem, lecz "prawdziwym" wynajmem. Nie podlega to zastosowaniu § 10 ust. 1a nr 1 EStG, czyli realsplittingowi, lecz - jak w przypadku wynajmu osobom trzecim - należy je ocenić jako dochód z wynajmu i dzierżawy.
W przypadku sporu BFH ocenił umowę o skutkach separacji i rozwodu w ten sposób, że nie była to klasyczna umowa najmu, lecz alimenty w naturze. W indywidualnych przypadkach może być inaczej, zwłaszcza jeśli wyraźnie mowa jest o "wynajmie powierzchni mieszkalnej" lub w tekście umowy pojawiają się terminy "czynsz" lub "wynagrodzenie".
Co mogę odliczyć jako świadczenia alimentacyjne na rzecz byłych małżonków?
Czego nie mogę odliczyć jako świadczenia alimentacyjne na rzecz byłego małżonka?
Oczywiście nie wszystkie świadczenia na rzecz byłego małżonka mogą być odliczone jako wydatki specjalne. Należą do nich na przykład prezenty, które dajesz byłemu partnerowi z okazji świąt (urodziny, Boże Narodzenie itp.). Również alimenty na dziecko nie podlegają odliczeniu.
Powinny one być pokryte z zasiłku na dziecko lub kwot wolnych na dziecko. Płatności i świadczenia wynikające z podziału majątku również nie podlegają odliczeniu (np. przejęcie samochodu). To samo dotyczy kosztów adwokackich i sądowych, które powstają w celu uzyskania zgody byłego małżonka na podział rzeczywisty.
Czego nie mogę odliczyć jako świadczenia alimentacyjne na rzecz byłego małżonka?
Jak mogę odliczyć świadczenia alimentacyjne na rzecz byłego małżonka?
Aby móc odliczyć świadczenia alimentacyjne na rzecz byłego małżonka lub małżonka żyjącego w separacji jako wydatki specjalne, wymagana jest jego zgoda. Odbiorca świadczeń musi z kolei opodatkować płatności jako "inne dochody".
Zgoda musi być potwierdzona poprzez złożenie "Anlage U" w urzędzie skarbowym. Obowiązuje ona bezterminowo do odwołania. Zobowiązany do alimentów musi jednak co roku przedłożyć Anlage U w urzędzie skarbowym. Wniosek jest wtedy wiążący na dany rok. Odwołanie Realsplitting musi nastąpić przed rozpoczęciem roku kalendarzowego, w którym Realsplitting ma już nie obowiązywać.
Zgoda nie musi być, tak jak wniosek, corocznie ponownie uzyskiwana przez odbiorcę alimentów i składana w urzędzie skarbowym. Jeśli zgoda jest już w urzędzie skarbowym i nie została odwołana, zaznacz wymagane pole w sekcji B.
Tipp
Jako odbiorca alimentów powinieneś uzależnić swoją zgodę na Realsplitting od zobowiązania osoby zobowiązanej do alimentów do zrekompensowania wszelkich strat podatkowych i pozapodatkowych, które mogą wyniknąć dla Ciebie z opodatkowania świadczeń alimentacyjnych.
Jak mogę odliczyć świadczenia alimentacyjne na rzecz byłego małżonka?
Jakie świadczenia alimentacyjne należy tutaj podać?
Świadczenia alimentacyjne na rzecz rozwiedzionego lub żyjącego w separacji małżonka mogą być odliczone jako wydatki specjalne do maksymalnej kwoty 13.805 Euro. W zamian odbiorca musi opodatkować tę samą kwotę jako inne dochody (tzw. ograniczony podział rzeczywisty).
Jeśli jako płatnik alimentów opłacasz również składki na ubezpieczenie zdrowotne i pielęgnacyjne dla byłego małżonka - bezpośrednio do byłego małżonka (ponieważ jest on ubezpieczonym) lub bezpośrednio do firmy ubezpieczeniowej (ponieważ Ty jesteś ubezpieczonym) - płatności te stanowią dodatkowe świadczenia alimentacyjne w ramach podziału rzeczywistego, które można odliczyć ponad maksymalną kwotę 13.805 Euro.
Jako wydatki specjalne można odliczyć lub jako inne dochody opodatkować
- alimenty pieniężne,
- świadczenia rzeczowe, w szczególności wartość mieszkania udostępnionego byłemu małżonkowi. Jeśli nie pobierasz czynszu, jest to prawdopodobnie "nieodpłatne udostępnienie". Jeśli udostępniasz mieszkanie byłemu małżonkowi na podstawie umowy alimentacyjnej i zmniejsza to Twoje zobowiązanie do płacenia alimentów pieniężnych, możesz odliczyć wszystkie wydatki w ramach podziału rzeczywistego jako wydatki specjalne.
- płatności na wyrównanie strat podatkowych i pozapodatkowych poniesionych przez odbiorcę z powodu opodatkowania świadczeń alimentacyjnych,
- składki na ubezpieczenia byłego małżonka,
- płatności czynszu i pokrycie innych bieżących kosztów mieszkaniowych na rzecz byłego małżonka,
- pokrycie kosztów doradztwa podatkowego dla byłego małżonka.
Nie można odliczyć jako wydatki specjalne
- kosztów adwokackich i sądowych poniesionych w związku z wyrażeniem zgody przez byłego małżonka na podział rzeczywisty,
- wydatków na pogrzeb byłego małżonka oraz na nabycie prawa do grobu.
Jakie świadczenia alimentacyjne należy tutaj podać?
