Dieser Text bezieht sich auf die
. Die Version die für die
Co to jest ustawowa renta dożywotnia?
Renty dożywotnie to stałe dochody, które są powiązane z życiem danej osoby. Renty dożywotnie i inne świadczenia z ustawowych ubezpieczeń emerytalnych, rolniczej kasy emerytalnej oraz zawodowych funduszy emerytalnych podlegają opodatkowaniu tylko w określonej części, która zależy od roku rozpoczęcia emerytury.
Jeśli otrzymywali Państwo rentę z ustawowego ubezpieczenia emerytalnego, mogą Państwo zamówić jako pomoc w wypełnianiu formularzy „Mitteilung zur Vorlage beim Finanzamt“ dotyczącą otrzymanych dochodów z tytułu renty. Dokument ten zostanie Państwu automatycznie przesłany w kolejnych latach. W przypadku rozpoczęcia emerytury w 2023 roku udział podlegający opodatkowaniu wynosi 82,5 %.
Wpisy w zeznaniu podatkowym dotyczące wysokości udziału podlegającego opodatkowaniu nie są wymagane. Część renty wolna od podatku jest ustalana w roku następującym po roku rozpoczęcia emerytury i obowiązuje zasadniczo przez cały okres pobierania renty. W ramach opodatkowania renty w kolejnych latach jest ona odejmowana od rocznej (brutto) kwoty renty.
Podwyżki rent, które wynikają z regularnej korekty renty, są opodatkowane w pełnej wysokości. To samo dotyczy świadczeń z prywatnych umów o podstawowe renty (tzw. Rürup-Renten).
Renty dożywotnie to w szczególności
- renty starcze,
- renty z tytułu niezdolności do pracy,
- renty inwalidzkie,
- renty z tytułu niezdolności do wykonywania zawodu,
- renty dla osób pozostałych przy życiu, takie jak renty wdowie/wdowca,
- renty sieroce lub
- renty wychowawcze.
Należy również podać jednorazowe świadczenia, które zostały wypłacone np. jako zasiłek pogrzebowy lub odprawa z tytułu rent o niskiej wartości. Jeśli zostali Państwo uznani za ofiary narodowosocjalistycznego reżimu przemocy w rozumieniu § 1 Bundesentschädigungsgesetz (BEG) i przy obliczaniu Państwa renty z ustawowego ubezpieczenia emerytalnego uwzględniono okresy ubezpieczeniowe związane z prześladowaniami, prosimy o nieformalne poinformowanie o tym urzędu skarbowego.
Takie okresy mogły zostać uwzględnione np. na podstawie ustawy o wypłacie rent z tytułu zatrudnienia w getcie (ZRBG), ustawy o uregulowaniu odszkodowań za niesprawiedliwości narodowosocjalistyczne w ubezpieczeniach społecznych (WGSVG) lub ustawy o rentach zagranicznych (FRG). Dotyczy to również rent wdowich/wdowców, jeśli zmarły był uznany za ofiarę w rozumieniu § 1 BEG i świadczenie rentowe zawierało odpowiednie okresy ubezpieczeniowe. Urząd skarbowy sprawdzi, czy ta renta jest zwolniona z podatku.
(2023): Co to jest ustawowa renta dożywotnia?
Jak jest opodatkowana emerytura państwowa?
Ustawodawca na nowo uregulował opodatkowanie ustawowej emerytury w 2005 roku poprzez ustawę o dochodach emerytalnych. Od tego czasu określona część emerytury podlega opodatkowaniu, reszta pozostaje (jeszcze) wolna od podatku. Musisz opodatkować swoje dochody z emerytury, jest to tzw. opodatkowanie odroczone. Ile musi zostać opodatkowane, zależy od roku przejścia na emeryturę.
Dla osób, które przeszły na emeryturę w 2005 roku lub wcześniej, nieopodatkowana część wynosiła 50 procent. Z nieopodatkowanej emerytury tworzona jest (osobista) kwota wolna, dzięki czemu emeryci ci od 2005 roku mogą korzystać z "ulgi emerytalnej" w wysokości 50 procent. Ta ulga emerytalna pozostaje niezmieniona przez całe życie.
Od 2005 roku tzw. udział podlegający opodatkowaniu wzrasta co roku o dwa punkty procentowe, od 2021 roku o jeden punkt procentowy rocznie. Początkowo osoby, które przejdą na emeryturę od 2040 roku, miały w pełni opodatkować swoje dochody z emerytury ustawowej. Jednak ze względu na zmienione przepisy udział podlegający opodatkowaniu wzrasta od 2023 roku, począwszy od rocznika emerytalnego 2023, o pół punktu procentowego rocznie i osiąga 100 procent po jego ciągłym corocznym wzroście po raz pierwszy dla rocznika 2058 (§ 22 nr 1 lit. a podwójna lit. aa EStG, zmienione przez "ustawę o szansach na wzrost").
Dla emerytów, którzy po raz pierwszy otrzymają emeryturę w 2023 roku, udział podlegający opodatkowaniu wynosi więc 82,5% kwoty emerytury.
Urząd skarbowy automatycznie odlicza ryczałt na koszty uzyskania przychodu w wysokości 102 Euro bez dodatkowych dowodów. Jeśli poniosłeś wyższe wydatki, powinieneś je uwzględnić w zeznaniu podatkowym, aby obniżyć swoje dochody podlegające opodatkowaniu. Możesz podać np. koszty doradztwa podatkowego (dla załącznika R), doradztwo emerytalne lub prawnika, jeśli wspierał Cię w kwestiach emerytalnych. Wyższe wydatki musisz jednak w każdym przypadku udokumentować.
Beispiel
Hans Müller przeszedł na emeryturę 1 stycznia 2009 roku i w zeszłym roku otrzymał ustawową emeryturę w wysokości 12.000 Euro. Dla Hansa Müllera 58 procent jego emerytury podlega opodatkowaniu, ulga emerytalna wynosi 42 procent. Tak więc Müller musiałby zgłosić do urzędu skarbowego dochody w wysokości 6.960 Euro. Jeśli nie ma innych dochodów, nie musi składać zeznania podatkowego, ponieważ kwota ta jest niższa od kwoty wolnej od podatku wynoszącej 10.908 Euro (2023).
Dożywotnia ulga emerytalna dla Hansa Müllera wynosi 5.040 Euro. Dochody powyżej tej kwoty musiałby jednak opodatkować dopiero wtedy, gdyby przekroczyły również kwotę wolną od podatku.
Dochody z wynajmu i dzierżawy lub zysków kapitałowych muszą jednak zostać doliczone do dochodu.
Gdyby Hans Müller otrzymywał emeryturę w wysokości 15.000 Euro i przeszedł na emeryturę dopiero w 2023 roku, musiałby opodatkować 12.375 Euro (82,5 procent) swojej emerytury, a zatem złożyć zeznanie podatkowe.
Uwaga: Do końca życia ulga emerytalna dla Müllera pozostaje taka sama. Nawet jeśli po dostosowaniu emerytury jego dochody z emerytury wzrosną, w pierwszym przykładzie co roku tylko 5.040 Euro pozostanie wolne od podatku. Ulga dotyczy konkretnej kwoty pieniężnej, a nie procentu danej emerytury. Tak więc Pan Müller musi w pełni opodatkować przyszłe dostosowania emerytury.
(2023): Jak jest opodatkowana emerytura państwowa?
Jakie koszty uzyskania przychodu mogę jako emeryt uwzględnić?
Również jako emeryt możesz w zeznaniu podatkowym odliczyć wydatki związane z emeryturą jako koszty uzyskania przychodu. Jeśli Twoje koszty uzyskania przychodu wyniosły łącznie mniej niż 102 Euro, nie opłaca się ich wpisywać. Urząd skarbowy automatycznie uwzględnia ryczałt na koszty uzyskania przychodu w wysokości 102 Euro, który jest natychmiast odejmowany od Twoich dochodów. Ryczałt ten jest uwzględniany łącznie dla wszystkich emerytur i wszystkich dochodów, które muszą być wykazane jako inne dochody. Jest to kwota roczna, która nie jest obniżana, nawet jeśli warunki nie były spełnione przez cały rok lub nie było dochodów przez cały rok. Ryczałt na koszty uzyskania przychodu jest przypisany do osoby i przysługuje każdemu małżonkowi oddzielnie, gdy tylko ma odpowiednie dochody.
Wskazówka: Jeśli masz wyższe wydatki, które przekraczają ryczałt w wysokości 102 Euro, warto je wpisać. Powinieneś jednak mieć również dowody i dołączyć je do zeznania podatkowego. Jeśli masz wydatki na doradcę podatkowego, urząd skarbowy uzna tylko te koszty jako koszty uzyskania przychodu, które są związane z Twoją emeryturą. Dlatego poproś doradcę podatkowego, aby w swojej fakturze oddzielnie wskazał część bezpośrednio związaną z Twoją emeryturą.
Jako koszty uzyskania przychodu możesz odliczyć na przykład wydatki na:
- doradcę ds. emerytalnych,
- prawnika w przypadku sporów emerytalnych,
- doradcę podatkowego (tylko dla załącznika R), a także
- koszty związane z ubieganiem się o emeryturę (koszty podróży, materiały biurowe, opłaty pocztowe, koszty telefoniczne)
- opłaty sądowe, jeśli proces dotyczy Twojej emerytury
- składki związkowe, które płacisz jako emeryt
- ryczałtowa opłata za prowadzenie konta w wysokości 16 Euro rocznie
Tipp
Jeśli nie jesteś pewien, czy urząd skarbowy uzna dany wydatek, po prostu go wpisz i dołącz dowody. W ten sposób zdecyduje urzędnik skarbowy.
(2023): Jakie koszty uzyskania przychodu mogę jako emeryt uwzględnić?
Co reguluje ustawa o dochodach emerytalnych z 2005 roku?
Ustawa o dochodach emerytalnych reguluje opodatkowanie emerytur i dotyczy wszystkich, zarówno tych, którzy przeszli na emeryturę przed 2005 rokiem, jak i wszystkich przyszłych emerytów. Obciążenie podatkowe dla nowych emerytów rośnie każdego roku, ale jednocześnie istnieją również korzyści dla pracowników.
Podatkowo uprzywilejowane zabezpieczenie emerytalne
Oprócz ustawowego ubezpieczenia emerytalnego uznawane są również prywatne ubezpieczenia emerytalne, w szczególności tzw. emerytura podstawowa lub emerytura Rürup. Składki na prywatne ubezpieczenia emerytalne są jednak objęte ulgą podatkową tylko wtedy, gdy ubezpieczenie przewiduje dożywotnią emeryturę dla ubezpieczonego. Ponadto ubezpieczony musi mieć ukończone co najmniej 60 lat na początku emerytury. W przypadku umów zawartych od 2012 roku wypłata emerytury nie może rozpocząć się przed ukończeniem 62. roku życia. Zapewnia to, że są to produkty emerytalne. Roszczenia z tytułu tych świadczeń nie mogą być przenoszone, zastawiane, sprzedawane ani kapitalizowane. Ponadto emerytury muszą być wypłacane jako renty dożywotnie, wypłaty jednorazowe są zazwyczaj niedozwolone. Można jednak rozszerzyć te podatkowo uprzywilejowane produkty emerytalne o dodatkowe ubezpieczenia, np. ubezpieczenie na wypadek niezdolności do pracy.
Produkty inwestycyjne, które niekoniecznie służą zabezpieczeniu emerytalnemu, takie jak swobodnie dostępne inwestycje kapitałowe, w tym ubezpieczenia na życie, nie są objęte ulgą podatkową. Wyjątkiem są ubezpieczenia na życie zawarte przed 2005 rokiem – nadal są one zwolnione z podatku.
Dla emerytów oznacza to:
Od 2005 roku 50 procent dochodów emerytalnych jest opodatkowanych. Od 2006 do 2020 roku podlegająca opodatkowaniu część emerytur wzrasta co roku o dwa punkty procentowe, a od 2021 roku tylko o jeden punkt procentowy rocznie.
Początkowo osoby, które przejdą na emeryturę od 2040 roku, miały w pełni opodatkować swoje dochody z emerytury ustawowej. Jednak odsetek opodatkowania wzrasta od 2023 roku, począwszy od rocznika emerytalnego 2023, nie o 1 punkt procentowy rocznie, lecz tylko o pół punktu procentowego, i po raz pierwszy osiągnie 100 procent w 2058 roku (§ 22 Nr. 1 a) aa) EStG, zmieniony przez "Wachstumschancengesetz").
Dla emerytów, którzy po raz pierwszy otrzymają emeryturę w 2023 roku, odsetek opodatkowania wynosi więc 82,5% kwoty emerytury.
Również uregulowane w ustawie o dochodach emerytalnych: Czasowo ograniczone emerytury, takie jak renty z tytułu niezdolności do pracy, oraz nieograniczone emerytury, takie jak emerytura, są opodatkowane na tych samych zasadach od 2005 roku. Emerytury z ubezpieczeń, które były objęte ulgą podatkową w fazie oszczędzania, są opodatkowane w fazie wypłaty.
Hinweis:
Pod koniec maja 2021 roku Federalny Trybunał Finansowy opublikował dwa wyroki dotyczące możliwego podwójnego opodatkowania emerytur. Skargi zainteresowanych emerytów były jednak nieskuteczne. BFH uważa, że podwójne opodatkowanie jest możliwe tylko w kilku indywidualnych przypadkach. Uważa, że podstawowa systematyka opodatkowania emerytur jest zgodna z prawem, w tym ograniczone odliczenie wydatków na zabezpieczenie emerytalne w okresie aktywności zawodowej oraz częściowe zwolnienie emerytur z podatku w fazie wypłaty. Podwójne opodatkowanie pojawi się dopiero w przypadku późniejszych roczników emerytalnych (BFH-Urteile vom 19.5.2021, X R 33/19 und X R 20/21). Jednak przegrani skarżący złożyli skargę konstytucyjną przeciwko obu decyzjom BFH (Az. 2 BvR 1143/21 und 2 BvR 1140/21).
Chodzi o to, jak dokładnie oblicza się podwójne opodatkowanie. BFH przyjął bardzo schematyczne podejście, które tylko w indywidualnych przypadkach prowadzi do zbyt wysokiego opodatkowania emerytur. W przypadku obliczania możliwego podwójnego opodatkowania obowiązuje zasada wartości nominalnej. Należy porównać faktycznie wpłacone i objęte ulgą wydatki na zabezpieczenie emerytalne z faktycznie wypłaconymi i częściowo zwolnionymi kwotami emerytur. Kwoty nie są ani dyskontowane, ani uwzględniana jest inflacja.
Jednak niektórzy eksperci, a także skarżący w sprawie X R 33/19, byli zdania, że w fazie aktywności zawodowej nie nabywa się kwot emerytalnych w formie pieniężnej, lecz czyste punkty wynagrodzenia. Faktyczna wysokość emerytury krystalizuje się dopiero znacznie później. Jednak BFH nie zagłębił się w "zawiłości" matematyki finansowej i ubezpieczeniowej, lecz porównuje wpłacone i wypłacone kwoty pieniężne. Czy jest to poprawne, czy też istnieje korzystniejsza dla podatników metoda obliczeń, rozstrzygną sędziowie konstytucyjni w Karlsruhe.
Obecnie rząd federalny i kraje związkowe zgodziły się na wydawanie tymczasowych decyzji podatkowych w odniesieniu do spornego punktu. Konkretnie: ustalenia podatkowe są wydawane tymczasowo w odniesieniu do "opodatkowania rent dożywotnich i innych świadczeń z podstawowego zabezpieczenia zgodnie z § 22 numer 1 zdanie 3 litera a podwójna litera aa EStG". Klauzula tymczasowa zostanie dodana do wszystkich decyzji o podatku dochodowym za okresy rozliczeniowe od 2005 roku, w których uwzględniono rentę dożywotnią lub inne świadczenie z tzw. podstawowego zabezpieczenia (BMF-Schreiben vom 30.8.2021, V A 3 - S 0338/19/10006 :001).
Oznacza to, że emeryci otrzymają teraz decyzje o podatku dochodowym z informacją o - częściowej - tymczasowości ustalenia podatkowego. Jeśli Federalny Trybunał Konstytucyjny uzna, że obecne opodatkowanie emerytur ustawowych oraz emerytur z zawodowych funduszy emerytalnych i podobnych zabezpieczeń emerytalnych jest niezgodne z konstytucją, decyzje podatkowe wydane teraz i w przyszłości mogą zostać zmienione bez wcześniejszego odwołania.
Ważne: Zainteresowani powinni jednak niezależnie od ewentualnego wyniku przechowywać wszystkie decyzje podatkowe i emerytalne, nawet te z dawnych lat.
(2023): Co reguluje ustawa o dochodach emerytalnych z 2005 roku?
Co oznacza klauzula otwierająca?
Przy odroczonym opodatkowaniu może dojść do niesprawiedliwego nadmiernego opodatkowania, jeśli osoba samozatrudniona przez kilka lat wpłacała składki do zawodowego funduszu emerytalnego, które były wyższe niż roczny maksymalny wkład w ustawowym ubezpieczeniu emerytalnym (suma udziału pracodawcy i pracownika). Maksymalna kwota do zapłaty zależy od rocznej podstawy wymiaru składek.
Jest ona obliczana na nowo co roku i stanowi granicę, do której składki na ubezpieczenie emerytalne muszą być płacone proporcjonalnie do dochodu. Od dochodów przekraczających roczną podstawę wymiaru składek zazwyczaj nie płaci się składek ubezpieczeniowych – chyba że są one płacone dobrowolnie, jak w tym przypadku.
Osoba samozatrudniona wpłacała więc dobrowolnie dodatkowe składki z już opodatkowanego dochodu. W ten sposób wypracowała sobie wyższą emeryturę, którą jednak musiałaby opodatkować zbyt wysoko według zwykłej stawki podatkowej. Można tego uniknąć. Jako emeryt może podzielić swoją emeryturę na część dobrowolną i ustawową. Musi jednak do 31.12.2004 przez co najmniej dziesięć lat dobrowolnie wpłacać wyższą składkę.
Tipp
Jeśli dotyczy to Ciebie, musisz złożyć wniosek, aby część Twojej emerytury, która wynika z tych podwyższonych składek, była opodatkowana nie według wysokiego udziału podatkowego (2023: 82,5 procent emerytury), ale według znacznie korzystniejszego udziału w zyskach. Część emerytury podlegająca niższemu opodatkowaniu to klauzula otwarcia, którą znajdziesz w zaświadczeniu od swojego ubezpieczyciela emerytalnego.
Beispiel
Jeśli od 65. roku życia otrzymujesz ustawową emeryturę w wysokości 1.500 Euro miesięcznie i możesz przedstawić urzędowi skarbowemu zaświadczenie od płatnika emerytury, że 30 procent (to klauzula otwarcia) wypłaty emerytury wynika z podwyższonych składek, obliczenie wygląda następująco:
Dla 70 procent emerytury: Normalne opodatkowanie po odliczeniu kwoty wolnej od podatku: 1.500 Euro x 70 procent = 1.050 Euro x 12 miesięcy = 12.600 Euro minus kwota wolna od podatku (na przykład) 42 procent = 7.308 Euro.
W przypadku części, dla której obowiązuje klauzula otwarcia 30 procent, stosuje się korzystniejszy udział w zyskach: 1.500 Euro x 30 procent = 450 Euro x 12 miesięcy = 5.400 Euro x 18 procent = 972 Euro. W tym przypadku należałoby więc opodatkować 8.280 Euro. Bez klauzuli otwarcia należałoby opodatkować 10.440 Euro.
Udział w zyskach zależy od wieku emeryta w momencie rozpoczęcia wypłaty emerytury, wynosi na przykład dla 64-latków 19 procent, dla 65- i 66-latków 18 procent, a dla 67-latków 17 procent.
W poniższej tabeli znajdziesz wysokość udziału w zyskach w zależności od wieku w momencie rozpoczęcia emerytury; jest on automatycznie obliczany przez SteuerGo:
Doppelbesteuerung von Renten
W maju 2021 roku Federalny Trybunał Finansowy (BFH) opublikował orzeczenia dotyczące możliwego podwójnego opodatkowania emerytur (orzeczenia BFH z 19.5.2021, X R 33/19 i X R 20/21). Dotyczą one wszystkich, którzy byli emerytami już w 2005 roku, oraz wszystkich przyszłych emerytów. BFH orzekł, że podwójne opodatkowanie jest możliwe tylko w kilku przypadkach. Oznacza to, że sposób opodatkowania emerytur jest ogólnie akceptowany.
Istnieją jednak pewne różnice zdań co do tego, jak dokładnie należy obliczać podwójne opodatkowanie. BFH stosuje prostą metodę, która koncentruje się na rzeczywistych składkach i później wypłacanych kwotach emerytur. Niektórzy eksperci i skarżący preferują bardziej złożoną metodę, która uwzględnia rzeczywistą wysokość emerytury dopiero później.
Dobrą wiadomością jest to, że rząd federalny i kraje związkowe postanowiły tymczasowo uczynić decyzje podatkowe w zakresie spornego opodatkowania emerytur wstępnymi. Oznacza to, że emeryci otrzymują teraz decyzje podatkowe, na których widnieje informacja, że ustalenie podatku jest wstępne. Jeśli Trybunał Konstytucyjny zdecyduje, że obecne opodatkowanie jest zbyt wysokie, decyzje podatkowe mogą zostać zmienione nawet bez wcześniejszego odwołania (pismo BMF z 30.8.2021, V A 3 - S 0338/19/10006 :001).
Ważne jest, aby dotknięci emeryci przechowywali wszystkie decyzje podatkowe i emerytalne, niezależnie od ostatecznej decyzji sądu.
(2023): Co oznacza klauzula otwierająca?
