Kiedy należy uwzględnić oszczędności gospodarstwa domowego?
Jeśli wprowadzasz się do domu opieki, domu opieki dla osób starszych lub oddziału opieki w domu seniora lub rezydencji z powodu potrzeby opieki, wysokie koszty pobytu w domu opieki można odliczyć jako koszty leczenia w ramach nadzwyczajnych obciążeń zgodnie z § 33 EStG, przy czym urząd skarbowy uwzględnia dopuszczalne obciążenie.
Ponieważ w takim przypadku oszczędza się na własnych kosztach wyżywienia i zakwaterowania, odliczalne koszty pobytu w domu opieki należy najpierw pomniejszyć o tzw. oszczędność gospodarstwa domowego. Dotyczy to jednak tylko wtedy, gdy własne gospodarstwo domowe zostanie zlikwidowane.
Odliczalne koszty pobytu w domu opieki nie mogą jednak zostać pomniejszone o oszczędność gospodarstwa domowego, dopóki osoba wymagająca opieki utrzymuje swoje gospodarstwo domowe. W takim przypadku nadal obowiązują stałe koszty gospodarstwa domowego, takie jak czynsz, odsetki od kredytu, opłaty stałe za prąd, wodę itp. oraz koszty sprzątania. Nie ma ogólnie obowiązującego ograniczenia czasowego. Ze względu na obciążenie psychiczne związane z likwidacją dotychczasowego mieszkania i ostatecznym przeprowadzeniem się do domu opieki, należy zrezygnować z odliczenia oszczędności gospodarstwa domowego, dopóki mieszkanie jest nadal utrzymywane.
Swoją drogą: Dotyczy to również sytuacji, gdy mieszkanie osoby wymagającej opieki jest nadal zamieszkiwane przez jej małżonka. W takim przypadku powstają stałe koszty związane z zbyt dużym mieszkaniem, które sprawiają, że odliczenie oszczędności gospodarstwa domowego od kosztów pobytu w domu opieki wydaje się nieuzasadnione.
Jeśli oboje małżonkowie z powodu potrzeby opieki wspólnie przeprowadzają się do domu opieki i likwidują swoje gospodarstwo domowe, urzędy skarbowe chcą podwójnie odliczyć oszczędność gospodarstwa domowego, chociaż zlikwidowano tylko jedno wspólne gospodarstwo domowe. Potwierdził to również Sąd Finansowy w Norymberdze (FG Nürnberg z 4.5.2016, 3 K 915/15; rewizja VI R 22/16).
Swoją drogą: Jeśli oboje małżonkowie są umieszczeni w domu opieki dla osób starszych z powodu choroby, dla każdego z małżonków należy uwzględnić oszczędność gospodarstwa domowego (wyrok BGH z 4.10.2017, VI R 22/16, BStBl 2018 II S. 179).
(2023): Kiedy należy uwzględnić oszczędności gospodarstwa domowego?
Jakie warunki muszą być spełnione, aby odliczyć koszty domu opieki?
Wydatki na pobyt w domu opieki, domu opieki dla osób starszych lub na oddziale opieki w domu spokojnej starości lub rezydencji mieszkaniowej można odliczyć jako koszty nadzwyczajne zgodnie z § 33 EStG, jeśli powodem jest potrzeba opieki, niepełnosprawność lub choroba.
Osoby wymagające opieki to "osoby, które z powodu choroby fizycznej, umysłowej lub psychicznej bądź niepełnosprawności potrzebują pomocy w codziennych czynnościach życiowych na stałe, przewidywalnie przez co najmniej sześć miesięcy, w znacznym lub wyższym stopniu" (§ 14 SGB XI).
Za osoby wymagające opieki uważa się osoby,
- które zostały zakwalifikowane do jednej z trzech grup opieki (do 2016 r.) lub jednego z pięciu stopni opieki (od 2017 r.) zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu pielęgnacyjnym §§ 14, 15 SGB XI.
- u których stwierdzono znaczne ograniczenie zdolności do samodzielnego życia, tzw. osoby chore na demencję (zgodnie z § 45a SGB XI).
- które posiadają legitymację inwalidzką ze znakiem "H" lub "Bl".
- które są objęte opieką ambulatoryjną, a koszty opieki są fakturowane oddzielnie przez uznany serwis opiekuńczy.
- które są umieszczone w domu spokojnej starości, a koszty opieki w stawce 0 są fakturowane oddzielnie (wyrok BFH z 10.5.2007, BStBl. 2007 II S. 764).
Wydatki na pobyt w domu z powodu potrzeby opieki, niepełnosprawności lub choroby można odliczyć jako koszty nadzwyczajne zgodnie z § 33 EStG. Dotyczy to nie tylko kosztów usług medycznych i opieki, ale także kosztów zakwaterowania i wyżywienia. Urząd skarbowy pomniejsza koszty o dopuszczalne obciążenie.
Jeśli koszty pobytu w domu są odliczane jako koszty nadzwyczajne, nie można skorzystać z podwyższonego ryczałtu dla osób niepełnosprawnych w wysokości 7.400 Euro ani z 'normalnego' ryczałtu dla osób niepełnosprawnych (R 33.3 Abs. 4 EStR). Ponadto koszty pobytu w domu są pomniejszane o tzw. oszczędności gospodarstwa domowego z tytułu zaoszczędzonych kosztów wyżywienia i mieszkania, jeśli własne gospodarstwo domowe zostanie zlikwidowane.
Inaczej jest w przypadku pobytu w domu spokojnej starości z powodu wieku: wtedy koszty pobytu w domu są zaliczane do zwykłych kosztów utrzymania i nie są uznawane podatkowo. Jeśli w późniejszym czasie wystąpi potrzeba opieki i zostanie stwierdzony co najmniej stopień opieki I, koszty pobytu i opieki mogą zostać w pełni odliczone jako koszty nadzwyczajne, przy czym urząd skarbowy uwzględnia dopuszczalne obciążenie (pismo BMF z 20.1.2003, BStBl. 2003 I S. 89).
(2023): Jakie warunki muszą być spełnione, aby odliczyć koszty domu opieki?
Czy można również w domu opieki ubiegać się o ulgi podatkowe na usługi związane z gospodarstwem domowym?
Ulga podatkowa na usługi związane z gospodarstwem domowym obejmuje:
- Prace domowe, które zazwyczaj wykonują członkowie prywatnego gospodarstwa domowego, a które są wykonywane przez usługodawcę.
- Wydatki na usługi opiekuńcze.
- Ulga podatkowa wynosi 20%, maksymalnie 4.000 Euro rocznie (zgodnie z § 35a ust. 2 EStG).
W przypadku zakwaterowania w domu opieki istnieją dwa przypadki:
- Zakwaterowanie w domu opieki z własnym gospodarstwem domowym: Ulga podatkowa ma zastosowanie, jeśli w domu opieki prowadzone jest samodzielne gospodarstwo domowe, a usługi są świadczone bezpośrednio w gospodarstwie domowym mieszkańca domu i rozliczane indywidualnie.
- Zakwaterowanie w domu opieki bez własnego gospodarstwa domowego: W tym przypadku wydatki są objęte ulgą, jeśli są porównywalne z pomocą domową, ale nie dotyczą usług opiekuńczych.
Ważne jest, aby pamiętać, że ulga podatkowa nie dotyczy usług świadczonych poza domem opieki, opłat czynszowych, usług dozorcy, ogrodnika i rzemieślników, a także usług opiekuńczych poza własnym gospodarstwem domowym.
Dzieci mogą odliczyć koszty ambulatoryjnej opieki nad rodzicami, jeśli poniosły te koszty, niezależnie od tego, czy opieka odbywa się w gospodarstwie domowym opiekuna, czy osoby podopiecznej. Możliwość odliczenia podatkowego zależy jednak od tego, kto zawarł umowę o opiekę.
Istnieje również rozróżnienie między opieką stacjonarną (nieodliczalną) a ambulatoryjną (odliczalną), w zależności od szczegółów umowy.
Hausnotrufsystem
Koszty systemu przywoławczego mogą być odliczone od podatku, jednak pod pewnymi warunkami:
- Ulga podatkowa dotyczy kosztów systemu przywoławczego, jeśli gotowość do odbioru zgłoszeń odbywa się w ramach "mieszkania z opieką" w domu seniora. Koszty te można odliczyć od podatku w wysokości 20 procent.
- Nie podlegają uldze podatkowej koszty systemu przywoławczego poza "mieszkaniem z opieką" w domu seniora, czyli gdy zleceniodawca nadal mieszka we własnym mieszkaniu. Koszty te nie są objęte ulgą podatkową.
Hausnotrufsystem
Aktualna decyzja Federalnego Trybunału Finansowego stanowi, że wydatki na system przywoławczy, który jedynie nawiązuje kontakt z centralą serwisową, nie są objęte ulgą podatkową jako usługi opiekuńcze w ramach usług związanych z gospodarstwem domowym. Dotyczy to sytuacji, gdy usługa nie jest świadczona w gospodarstwie domowym zleceniodawcy. Sprawa dotyczyła emerytki mieszkającej samotnie we własnym gospodarstwie domowym, która korzystała z systemu przywoławczego. Urząd skarbowy nie uznał kosztów, ponieważ usługa nie była świadczona w gospodarstwie domowym emerytki, a BFH zgodził się z tą opinią.
Podstawowa usługa w przypadku systemu przywoławczego polega na obsłudze alarmów i powiadamianiu osób kontaktowych, lekarza domowego, służb opiekuńczych itp. telefonicznie, a nie na wezwaniu pogotowia przez samą emerytkę. Ponieważ ta kluczowa usługa nie jest świadczona w mieszkaniu emerytki, a tym samym nie w jej gospodarstwie domowym, nie podlega uldze podatkowej.
(2023): Czy można również w domu opieki ubiegać się o ulgi podatkowe na usługi związane z gospodarstwem domowym?
Czy koszty domu spokojnej starości są również uznawane podatkowo?
Jeśli wprowadzenie się do domu spokojnej starości następuje z powodu wieku, bez choroby lub potrzeby opieki, koszty pobytu w domu nie są uznawane za obniżające podatek. Są to koszty utrzymania. Zdaniem BFH takie wydatki nie są nadzwyczajne, ponieważ ponoszą je również inni starsi podatnicy w porównywalnych warunkach i nie jest niczym nadzwyczajnym, że osoba starsza mieszka w domu spokojnej starości, ponieważ nie może lub nie chce już o siebie dbać.
Jeśli w późniejszym czasie wystąpi potrzeba opieki, od tego momentu koszty pobytu i opieki mogą być w pełni odliczone jako nadzwyczajne obciążenia zgodnie z § 33 EStG, przy czym urząd skarbowy nalicza dopuszczalne obciążenie (pismo BMF z 20.1.2003, BStBl. 2003 I S. 89). Patrz poniżej d).
Jeśli w kosztach domu spokojnej starości zawarta jest ryczałtowa opłata na podstawową opiekę, nie można tej części wyłączyć z kosztów pobytu i odliczyć jako nadzwyczajne obciążenie. Jeśli jednak konkretne usługi opiekuńcze są świadczone na żądanie lub w razie potrzeby i są fakturowane osobno co miesiąc, niezależnie od ryczałtowej opłaty, kwota ta może być odliczona jako nadzwyczajne obciążenia - z uwzględnieniem dopuszczalnego obciążenia. Są to bezpośrednie koszty leczenia.
(2023): Czy koszty domu spokojnej starości są również uznawane podatkowo?
Czy koszty mogą zostać również uwzględnione w przypadku opieki domowej z powodu choroby?
Podobnie jak pobyt w szpitalu, pobyt w domu opieki może również służyć leczeniu choroby lub łagodzeniu jej objawów. Jeśli z powodu choroby nie możesz już samodzielnie się utrzymać i dlatego przeprowadzasz się do domu spokojnej starości, domu seniora lub innej placówki, obowiązuje następująca zasada:
W przypadku pobytu w domu opieki z powodu choroby możesz odliczyć koszty pobytu w domu (zakwaterowanie i wyżywienie) w pełnej wysokości jako wydatki nadzwyczajne zgodnie z § 33 EStG, przy czym urząd skarbowy uwzględnia dopuszczalne obciążenie.
W przypadku zakwaterowania z powodu choroby urzędy skarbowe rezygnują z pomniejszania kosztów o oszczędności w gospodarstwie domowym.
(2023): Czy koszty mogą zostać również uwzględnione w przypadku opieki domowej z powodu choroby?
Co można odliczyć, jeśli po wprowadzeniu się do domu opieki wystąpi potrzeba opieki?
Jeśli Pan, Pani lub małżonek najpierw z powodu wieku przeprowadzą się do "zwykłego" domu spokojnej starości i dopiero później staną się osobami wymagającymi opieki, obowiązuje następująca zasada: W takim przypadku Federalny Trybunał Finansowy orzekł, że koszty pobytu w domu (wyżywienie i zakwaterowanie) nie powinny być odliczane podatkowo, a jedynie koszty opieki byłyby uznawane za koszty nadzwyczajne zgodnie z § 33 EStG (wyrok BFH z 18.4.2002, BStBl. 2003 II s. 70).
Jednak wyjątkowo fiskus jest tutaj bardziej hojny niż sędziowie BFH: Od momentu stwierdzenia potrzeby opieki, urząd skarbowy uznaje całkowite koszty pobytu w domu (koszty wyżywienia, zakwaterowania i opieki) za koszty nadzwyczajne zgodnie z § 33 EStG.
Uwzględniane jest dopuszczalne obciążenie. Podatkowo nie powinno mieć znaczenia, czy przeprowadzka do domu spokojnej starości nastąpiła z powodów zdrowotnych lub z powodu potrzeby opieki, czy też choroba lub potrzeba opieki, która wymagała zakwaterowania, wystąpiła dopiero później (pismo BMF z 20.1.2003, BStBl. 2003 I s. 89).
(2023): Co można odliczyć, jeśli po wprowadzeniu się do domu opieki wystąpi potrzeba opieki?
Czy koszty pobytu bliskiej osoby w domu opieki można uwzględnić w zeznaniu podatkowym?
Zahlungen für die Heimunterbringung eines nahen Angehörigen - unabhängig davon, ob diese vom Sozialamt gefordert oder von Ihnen freiwillig geleistet werden - sind dann steuerlich als außergewöhnliche Belastungen gemäß § 33 EStG absetzbar, wenn die Zahlungen bei Ihnen "zwangsläufig" aus rechtlichen oder sittlichen Gründen entstehen.
Wann ist das der Fall?
(1) Eine rechtliche Verpflichtung zum Unterhalt besteht grundsätzlich für Verwandte in gerader Linie (§ 1601 BGB):
- Nicht nur Eltern sind ihren Kindern gegenüber gesetzlich zum Unterhalt verpflichtet, sondern auch umgekehrt Kinder ihren Eltern gegenüber. Die Unterhaltsverpflichtung der Kinder kommt vor allem in Betracht, wenn die Eltern im Alter in einem Altenheim oder wegen Pflegebedürftigkeit in einem Pflegeheim untergebracht sind und die hohen Heimkosten nicht aus ihrem Einkommen und Vermögen finanzieren können. Übernimmt das Sozialamt die ungedeckten Mehrkosten, geht der Unterhaltsanspruch nach dem Bundessozialhilfegesetz auf den Sozialhilfeträger über, und dieser zieht die Kinder entsprechend ihrem Einkommen zur Finanzierung heran.
- Zu den Verwandten in gerader Linie gehören auch die Großeltern: Vorrangig unterhaltsverpflichtet sind hier jedoch deren Kinder, nicht die Enkelkinder (§ 1606 BGB). Auch wenn die Enkelkinder nicht vom Sozialamt zur Kasse gebeten werden, tragen sie häufig mit freiwilligen Zahlungen zur Unterstützung der Großeltern bei. Hier ist also nicht eine konkrete Unterhaltsverpflichtung gegeben, sondern lediglich eine abstrakte. Dies ist ausreichend, um eine rechtliche Verpflichtung zu bejahen (R 33a.1 Abs. 1 Satz 3 EStR; OFD Frankfurt vom 5.5.1998, DB 1998 S. 1160).
- Da eine gesetzliche Unterhaltspflicht auch gegenüber dem geschiedenen Ehegatten (§§ 1361, 1569 BGB) oder gegenüber dem Partner in eingetragener Lebenspartnerschaft (§§ 5 und 12 LPartG) entstehen kann, ist auch hier eine rechtliche Verpflichtung gegeben.
(2) Eine sittliche Verpflichtung kann bei anderen Angehörigen im Sinne des § 15 AO (Geschwister, Schwiegereltern, Schwiegersohn und -tochter, Stiefelternteil, Onkel, Tante, Nichte, Neffe, Schwager, Schwägerin, Pflegeeltern mit Pflegekindern) in Betracht kommen: Dies ist nach Auffassung des BFH anzunehmen, "wenn nach dem Urteil der Mehrzahl billig und gerecht denkender Mitbürger ein Steuerpflichtiger sich zu einem solchen Verhalten verpflichtet sehen kann.
Sittlich zu billigende oder besonders anerkennenswerte Gründe allein reichen deshalb nicht aus. Das sittliche Gebot muss vielmehr ähnlich einem Rechtszwang von außen her als eine Forderung oder zumindest eine Erwartung der Gesellschaft in der Weise in Erscheinung treten, dass die Unterlassung Nachteile im sittlich-moralischen Bereich oder auf gesellschaftlicher Ebene zur Folge haben kann" (BFH-Urteil vom 22.10.1996, BStBl. 1997 II S. 558).
(2023): Czy koszty pobytu bliskiej osoby w domu opieki można uwzględnić w zeznaniu podatkowym?
Koszty domowe: kiedy dzieci muszą płacić za rodziców
Jeśli rodzic z powodu potrzeby opieki przebywa w domu opieki lub z powodu wieku w domu spokojnej starości, jego własne dochody często nie wystarczają na pokrycie kosztów pobytu. Często dzieci muszą wtedy płacić za rodziców. Mogą to być płatności na rzecz domu opieki, urzędu socjalnego lub bezpośrednio na rzecz rodzica. Pytanie brzmi, czy i jak można zaangażować urząd skarbowy w koszty pobytu w domu opieki.
- Płatności za pobyt w domu opieki z powodu potrzeby opieki, niepełnosprawności lub choroby można odliczyć jako ogólne obciążenia nadzwyczajne zgodnie z § 33 EStG, przy czym najpierw musi zostać przekroczone dopuszczalne obciążenie. Można odliczyć nie tylko koszty opieki, ale także koszty zakwaterowania i wyżywienia.
- Płatności za pobyt z powodu wieku w domu spokojnej starości, domu seniora lub rezydencji seniora są traktowane jako typowe świadczenia alimentacyjne i mogą być odliczone co najwyżej do maksymalnej kwoty alimentacyjnej wynoszącej 10.347 Euro (2023) zgodnie z § 33a ust. 1 EStG. Jest to jednak możliwe tylko wtedy, gdy własne dochody i świadczenia rodzica wynoszą mniej niż 10.971 Euro lub 21.942 Euro (2023) w przypadku pary rodziców. Kwota ta składa się z odliczalnej kwoty maksymalnej 10.347 Euro i kwoty wolnej od podatku 624 Euro.
Obecnie Sąd Finansowy w Kolonii potwierdził, że płatności na rzecz urzędu socjalnego za pobyt matki w domu opieki dla seniorów można odliczyć jako obciążenia nadzwyczajne zgodnie z § 33 EStG, przy czym urząd skarbowy uwzględnia dopuszczalne obciążenie. Płatności można odliczyć w rzeczywistej wysokości i nie trzeba ich dzielić na koszty opieki oraz koszty zakwaterowania i wyżywienia (FG Köln z 26.1.2017, 14 K 2643/16).
Dokonane płatności za pobyt w domu opieki nie mogą być częściowo przekształcone w typowe świadczenia alimentacyjne i tym samym odliczone - bez uwzględnienia dopuszczalnego obciążenia - zgodnie z § 33a ust. 1 EStG. Sędziowie wyjaśniają, że nie ma prawa wyboru między odliczeniem jako obciążenia nadzwyczajne zgodnie z § 33 EStG a odliczeniem jako świadczenia alimentacyjne zgodnie z § 33a ust. 1 EStG. Zasadniczo zapłacone koszty pobytu w domu opieki należy pomniejszyć o tzw. oszczędności gospodarstwa domowego z tytułu zaoszczędzonych kosztów wyżywienia i mieszkania, jeśli gospodarstwo domowe osoby wymagającej opieki zostanie zlikwidowane.
SteuerGo
Nowe jest korzystne orzeczenie sędziów: Oszczędności gospodarstwa domowego nie są uwzględniane, jeśli własne dochody i świadczenia osoby wymagającej opieki, które przeznacza ona na swoje utrzymanie, przekraczają zarówno stawki podstawowe zabezpieczenia socjalnej zgodnie z SGB XII, jak i wartość uwzględnianą jako oszczędności gospodarstwa domowego (2021: 9.744 Euro). W takich przypadkach nie ma oszczędności gospodarstwa domowego osoby utrzymywanej, a tym bardziej osoby zobowiązanej do alimentacji (tak FG Köln z 26.1.2017, 14 K 2643/16).
Uwaga: Dopuszczalne obciążenie zależy od wysokości dochodów, liczby dzieci i stanu cywilnego. To jest Państwa udział własny, który muszą Państwo pokryć z wydatków, zanim ogół podatników Państwu pomoże. Federalny Trybunał Finansowy niedawno wprowadził nową metodę obliczania dopuszczalnego obciążenia, która jest znacznie korzystniejsza dla obywateli.
(2023): Koszty domowe: kiedy dzieci muszą płacić za rodziców
