(2022)
W jaki sposób opodatkowana jest emerytura matczyna?
W lipcu 2014 r. dla emerytów i emerytek okres wychowywania dzieci urodzonych przed 1992 r. został wydłużony z 12 do 24 miesięcy. Zamiast jednego punktu wynagrodzenia przyznawane są teraz 2 punkty wynagrodzenia jako dodatek do bieżącej emerytury. Oznacza to podwyżkę emerytury o 28,61 euro (Zachód) lub 26,39 euro (Wschód) na dziecko. Jak teraz opodatkować tę podwyżkę emerytury, zwaną "emeryturą macierzyńską"?
- Pozorną jasność przyniosło w listopadzie 2014 r. rozporządzenie Ministerstwa Finansów Szlezwik-Holsztyn: Podwyżka emerytury z tytułu dodatkowych okresów wychowywania dzieci nie jest traktowana jako regularna korekta emerytury, lecz jako nadzwyczajne ponowne ustalenie rocznej kwoty emerytury. Dlatego należy ponownie obliczyć część emerytury wolną od podatku i zwiększyć dotychczasową kwotę wolną od podatku o część "emerytury macierzyńskiej" wolną od podatku (Min. Fin. Szlezwik-Holsztyn z 10.11.2014, VI 307-S 2255-152).
- Urzędnicy ze Szlezwik-Holsztyn podali również przykład: W przypadku emerytki, której emerytura rozpoczęła się przed 2005 r., udział podlegający opodatkowaniu - podobnie jak w przypadku emerytury - wynosi również 50% w przypadku dodatkowej "emerytury macierzyńskiej", czyli 50% wypłaconej emerytury! W przypadku rozpoczęcia emerytury w 2007 r. udział podlegający opodatkowaniu wynosi 54%, a kwota wolna od podatku 46%, w przypadku rozpoczęcia emerytury w 2010 r. udział podlegający opodatkowaniu wynosi 60%, a kwota wolna od podatku 40% itd. Wreszcie proste rozwiązanie. Tak dotychczas obliczały to również programy komputerowe.
- Jednak byłoby śmieszne, gdyby fiskus nie znalazł sposobu na skomplikowanie obliczeń i zabranie emerytom więcej pieniędzy. W rzeczywistości decyzje podatkowe za 2014 r. wykazują zaskakująco wyższy udział emerytury podlegający opodatkowaniu niż dotychczas zakładano.
Obecnie Ministerstwo Finansów zwraca uwagę, że zwiększenie kwoty wolnej od podatku od emerytury nie jest obliczane wyłącznie na podstawie udziału podlegającego opodatkowaniu z roku rozpoczęcia emerytury, ale także na podstawie wartości emerytury, z której obliczono dotychczasową kwotę wolną od podatku. Decydujący był rok następujący po rozpoczęciu emerytury.
Ponieważ wartość emerytury zmienia się zazwyczaj od 1.7. danego roku, należy obliczyć średnią wartość emerytury dla danego roku następującego po rozpoczęciu emerytury. Do tej wartości należy zastosować ówczesny udział podlegający opodatkowaniu. Decydujące są więc wartości z roku, w którym po raz pierwszy ustalono kwotę wolną od podatku od emerytury, a jest to rok następujący po rozpoczęciu emerytury (BMF z 23.7.2015).
Oznacza to, że osoby pobierające emeryturę od 2005 r. lub wcześniej otrzymują "emeryturę macierzyńską" tylko w 50% wolną od podatku od ówczesnej wartości emerytury. Fikcyjne podwyżki emerytury macierzyńskiej w latach 2005-2014 są natomiast traktowane jako kwota dostosowania emerytury i w całości podlegają opodatkowaniu.
Pani Maier, która przeszła na emeryturę w 2007 r., otrzymuje od 1.7.2014 r. emeryturę macierzyńską na jedno dziecko (1 punkt wynagrodzenia x aktualna wartość emerytury (Zachód) = 28,61 euro). Jej emerytura wzrasta więc w 2014 r. o łącznie 171,66 euro (6 x 28,61 euro). W odniesieniu do udziału podlegającego opodatkowaniu decydujący jest rok 2007, a w odniesieniu do kwoty wolnej od podatku wartości z 2008 r., co oznacza, że obowiązuje udział podlegający opodatkowaniu w wysokości 54%, a pozostałe 46% jest wolne od podatku.
W 2008 r. wartość emerytury (Zachód) wynosiła do 30.6. 26,27 euro, a od 1.7. 26,56 euro, średnio zaokrąglona do 26,42 euro. Ponieważ w 2008 r. średnia wartość emerytury (Zachód) wynosiła 26,42 euro, prowadzi to do zwiększenia kwoty wolnej od podatku o 72,92 euro ([6 x 26,42 euro] x 46% wolna od podatku). Według dotychczasowego rozumienia zakładano kwotę wolną od podatku w wysokości 78,96 euro (46% z 171,66 euro).
W 2015 r. emerytura macierzyńska na jedno dziecko wynosi 346,92 euro (6 x 28,61 euro + 6 x 29,21 euro), a kwota wolna od podatku 145,84 euro (12 x 26,42 euro x 46%).
Obecnie, na mocy "ustawy o poprawie i stabilizacji świadczeń emerytalnych" od 1.1.2019 r. okres wychowywania dzieci dla matek i ojców, których dzieci urodziły się przed 1992 r., został ponownie wydłużony z 24 do 30 miesięcy. Zamiast 2 punktów wynagrodzenia, na koncie emerytalnym zapisywane są teraz 2,5 punktu wynagrodzenia lub przyznawane jako dodatek do bieżącej emerytury, tzw. "emerytura macierzyńska II".
Zgodnie z nowymi przepisami obowiązuje:
◦Dla matek i ojców, którzy przechodzą na emeryturę od 1.1.2019 r., okres wychowywania dzieci zostanie wydłużony o kolejne 6 miesięcy, a prawo do emerytury zostanie zwiększony o 0,5 punktu wynagrodzenia. Pół punktu wynagrodzenia odpowiada obecnie około 16 euro (Zachód) i 15,35 euro (Wschód) miesięcznie.
◦Matki i ojcowie, którzy w tym czasie już pobierają emeryturę, otrzymają od 1.1.2019 r. dodatek odpowiadający dochodowi emerytalnemu z półrocznego okresu wychowywania dzieci.
◦Matki i ojcowie, którzy w emeryturze mają już uwzględniony dodatek za wychowywanie dzieci z tytułu wydłużenia okresu wychowywania dzieci w 2014 r., otrzymają w przyszłości dodatek zwiększony o pół osobistego punktu wynagrodzenia, pod warunkiem że wychowywali dziecko w 24. miesiącu kalendarzowym po miesiącu urodzenia. Przepis ten odpowiada zasadniczo przepisowi, który obowiązywał w 2014 r. w związku z wydłużeniem okresów wychowywania dzieci do dwóch lat. To ogólne rozliczenie jest dokonywane, podobnie jak wydłużenie okresu wychowywania dzieci w 2014 r., ze względów uproszczenia administracyjnego, aby organy emerytalne nie musiały ponownie ustalać milionów emerytur (§ 307d ust. 1 SGB VI).
◦Od 1.1.2019 r. dodatek do osobistych punktów wynagrodzenia otrzymają również osoby, które w 2014 r. nie otrzymały dodatku (ponieważ w 12. miesiącu kalendarzowym nie miały okresu wychowywania dzieci na koncie emerytalnym), ale spełniają wymienione warunki.
◦W przeciwieństwie do przepisów przyjętych w 2014 r. w związku z wydłużeniem okresów wychowywania dzieci, obecnie w określonych warunkach ma zostać wprowadzone szczególne prawo do złożenia wniosku w przypadkach, w których od 1.7.2014 r. nie przyznano dodatku do osobistych punktów wynagrodzenia z tytułu wychowywania dzieci lub w związku z obecnym rozszerzeniem okresów wychowywania dzieci nie przyznano dodatku do osobistych punktów wynagrodzenia, ponieważ ogólnie uwzględniono wychowywanie w określonym miesiącu kalendarzowym (wychowywanie dzieci w 12. lub 24. miesiącu kalendarzowym). Nowe prawo do złożenia wniosku dotyczy np. adopcji lub wychowywania w kraju po powrocie z zagranicy, jeśli adopcja lub zmiana miejsca zamieszkania nastąpiła dopiero po 12. lub 24. miesiącu kalendarzowym po miesiącu urodzenia. Warunkiem uznania jest jednak, że innym ubezpieczonym lub osobom pozostałym przy życiu nie przyznano już okresów wychowywania dzieci lub dodatków za to samo dziecko, o ile organ emerytalny faktycznie o tym wie (§ 307d ust. 5 SGB VI).
◦Również dla matek urodzonych przed 1.1.1921 r., które zamiast okresów wychowywania dzieci otrzymują świadczenie wychowawcze zgodnie z § 294 SGB VI, świadczenie to zostanie zwiększone o wartość pół osobistego punktu wynagrodzenia. Odpowiada to dochodowi emerytalnemu z tytułu wydłużenia okresu wychowywania dzieci o pół roku (§ 295 SGB VI).
Aby otrzymać ulepszone świadczenie, nie musisz składać specjalnego wniosku. Ponowna ocena okresów dla dzieci urodzonych przed 1992 r. następuje z urzędu i nie wymaga złożenia wniosku.
