Kiedy emeryci muszą złożyć zeznanie podatkowe?

Emeryci są zobowiązani do złożenia zeznania podatkowego, jeśli ich całkowity dochód przekracza roczny kwotę wolną od podatku. W 2024 roku kwota wolna wynosi:

• 11.784 Euro dla osób samotnych
• 23.568 Euro dla małżonków

Dochody podlegające opodatkowaniu:

• Emerytura ustawowa (formularz R)
• Prywatne renty
• Dochody z wynajmu (formularz V)
• Dochody kapitałowe (formularz KAP)
• Inne dochody

Udział emerytury podlegający opodatkowaniu:

Nie cała emerytura podlega opodatkowaniu. Udział podlegający opodatkowaniu zależy od roku rozpoczęcia emerytury:

• Dla nowych emerytów w 2024 roku: 83% emerytury podlega opodatkowaniu.
• Dla emerytów, którzy przeszli na emeryturę przed 2005 rokiem: 50% emerytury podlega opodatkowaniu.

Osobista kwota wolna od podatku jest ustalana w drugim roku emerytury i pozostaje niezmieniona przez całe życie. Podwyżki emerytury od trzeciego roku emerytury są w pełni opodatkowane.

Przykład:

Pan Mustermann, który przeszedł na emeryturę w 2005 roku, otrzymuje roczną emeryturę w wysokości 30.000 Euro. Jego kwota wolna od podatku wynosi 15.000 Euro. Dopóki jego całkowite dochody nie przekraczają kwoty wolnej, nie musi składać zeznania podatkowego. Jednak przy rocznym dochodzie netto w wysokości 15.000 Euro samotny emeryt przekroczyłby kwotę wolną i byłby zobowiązany do złożenia zeznania podatkowego.

Wskazówka: Emeryci powinni ubiegać się o możliwe koszty uzyskania przychodu, aby obniżyć swoje obciążenie podatkowe. Należy do nich m.in. ryczałt na koszty uzyskania przychodu w wysokości 102 Euro.

Kiedy emeryci muszą złożyć zeznanie podatkowe?

Jaka jest kwota ulgi wiekowej?

Kwota ulgi wiekowej może być wykorzystana przez emerytów i rencistów, którzy oprócz swoich świadczeń emerytalnych uzyskują dodatkowe dochody lub wynagrodzenie. Należą do nich na przykład:

• Dochody z wynajmu,
• Kapitał,
• Dochody z działalności gospodarczej,
• Dochody z prywatnych transakcji sprzedaży,
• Dochody z emerytury Riester.

Przed obliczeniem kwoty ulgi wiekowej urząd skarbowy odlicza określone kwoty ryczałtowe, takie jak ryczałtowa stawka oszczędnościowa i koszty uzyskania przychodu.

Jaka jest wysokość kwoty ulgi wiekowej?

Wysokość kwoty ulgi wiekowej zależy od roku urodzenia osoby podlegającej opodatkowaniu. Procent dochodów oraz kwota maksymalna są stopniowo obniżane. Dzięki ustawie o szansach na wzrost redukcja ta została spowolniona od 2023 roku. Procent zmniejsza się teraz rocznie tylko o 0,4 punktu procentowego (zamiast 0,8 punktu procentowego), a kwota maksymalna spada rocznie tylko o 19 Euro (zamiast 38 Euro).

Przykłady wysokości kwoty ulgi wiekowej:

• Rok urodzenia 1958 (ukończony 64. rok życia w 2022): Od 2023 roku kwota ulgi wiekowej wynosi 14,0% dochodów, maksymalnie 665 Euro.
• Rok urodzenia 1959 (ukończony 64. rok życia w 2023): Od 2024 roku kwota ulgi wiekowej wynosi 13,6% dochodów, maksymalnie 646 Euro.
• Rok urodzenia 1960 (ukończony 64. rok życia w 2024): Od 2025 roku kwota ulgi wiekowej wynosi 13,2% dochodów, maksymalnie 627 Euro.
• Rok urodzenia 1961 (ukończony 64. rok życia w 2025): Od 2026 roku kwota ulgi wiekowej wynosi 12,8% dochodów, maksymalnie 608 Euro.

Uwaga dotycząca okresu redukcji

Dostosowanie ustawowe wydłuża okres redukcji kwoty ulgi wiekowej do 2058 roku. Dzięki temu kwota dla młodszych roczników jest zmniejszana wolniej, ale zasadniczo pozostaje na całe życie.

Jaka jest kwota ulgi wiekowej?

Jakie renty należy wykazać w zeznaniu podatkowym?

Renty podlegają zasadniczo opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Istnieją różne zasady opodatkowania:

• Renty, które są opodatkowane według nowego udziału podlegającego opodatkowaniu, dokładniej: w pełnej wysokości po odliczeniu osobistej kwoty wolnej od podatku. Dotyczy to wszystkich rent z ustawowego ubezpieczenia emerytalnego, renty "Rürup" oraz rent z zawodowych funduszy emerytalnych.
• Renty, które są opodatkowane według korzystnego udziału w zyskach. Dotyczy to np. rent z prywatnych ubezpieczeń emerytalnych.
• Renty, które są opodatkowane według szczególnego udziału w zyskach zgodnie z § 55 EStDV. Dotyczy to rent dożywotnich o ograniczonym czasie trwania, np. rent z tytułu niezdolności do pracy z prywatnych ubezpieczeń.
• Renty, które są w pełnej wysokości opodatkowane jako "inne dochody". Dotyczy to przede wszystkim państwowo wspieranej renty Riester oraz niekorzystnego podatkowo wykorzystania umów Riester, a także świadczeń z zakładowych programów emerytalnych, których składki pozostały nieopodatkowane, np. z funduszy emerytalnych, kas emerytalnych i ubezpieczeń bezpośrednich.
• Renty, które są w pełnej wysokości opodatkowane jako "dochody z pracy najemnej". Dotyczy to emerytur urzędniczych, rent zakładowych z bezpośredniego zobowiązania lub z kasy wsparcia oraz odpowiednich świadczeń dla osób pozostałych przy życiu. Renty te nie są wykazywane w "Anlage R", lecz w "Anlage N".
• Renty, które są w pełnej wysokości zwolnione z podatku, np. renta z ustawowego ubezpieczenia wypadkowego. Tych rent nie trzeba wykazywać w zeznaniu podatkowym.

Jakie renty należy wykazać w zeznaniu podatkowym?

Rozpoczyna się kolejny etap przechodzenia na emeryturę w wieku 67 lat!

Rozpoczyna się kolejny etap wprowadzenia emerytury od 67. roku życia!

W 2024 roku osoby urodzone w 1959 roku osiągną wiek 65 lat i zbliżają się do dotychczasowego ustawowego wieku emerytalnego. Jednak od wprowadzenia "emerytury od 67. roku życia" w 2012 roku wiek emerytalny jest stopniowo podnoszony. Dotyczy to szczególnie pokoleń, które teraz chcą przejść na emeryturę.

Emerytura w wieku ustawowym

Od 2012 roku wiek emerytalny jest stopniowo podnoszony z 65 do 67 lat. Początkowo o jeden miesiąc na rocznik, od 2024 roku o dwa miesiące na rocznik. Rocznik 1946 był ostatnim, który mógł przejść na emeryturę w wieku 65 lat bez potrąceń. Od rocznika 1947 rozpoczęcie emerytury opóźniało się o jeden miesiąc.

Przykład: Osoba urodzona 15 lutego 1947 roku mogła otrzymać emeryturę nie od 1 marca 2012 roku, ale dopiero od 1 kwietnia 2012 roku bez potrąceń.

Obecnie (od 2024): Rocznik 1959, który w 2024 roku osiąga wiek 65 lat, musi pracować o 14 miesięcy dłużej, aby otrzymać ustawową emeryturę bez potrąceń. To podwyższenie obowiązuje do ostatecznego wieku emerytalnego wynoszącego 67 lat.

Emerytura dla osób szczególnie długo ubezpieczonych

Ubezpieczeni, którzy mogą wykazać 45 lat składkowych, mogą od 1 lipca 2014 roku przejść na emeryturę bez potrąceń już w wieku 63 lat. Jednak wiek ten jest stopniowo podnoszony dla roczników 1953-1964 do 65 lat.

Przykład: Rocznik 1961 osiąga w 2024 roku wiek 63 lat. Osoby, które w tym roku mają pełne 45 lat składkowych, mogą otrzymać emeryturę dopiero w wieku 63 lat i 18 miesięcy, czyli w wieku 64 lat i 6 miesięcy. Od rocznika 1964 emerytura bez potrąceń jest możliwa dopiero w wieku 65 lat.

Emerytura dla długo ubezpieczonych

Osoby, które mogą wykazać 35 lat składkowych, mają możliwość wcześniejszego przejścia na emeryturę w wieku 63 lat, ale muszą zaakceptować potrącenia. Potrącenia te wynoszą trwale 0,3% za każdy miesiąc, w którym emerytura rozpoczyna się przed osiągnięciem wieku ustawowego.

Przykład: Rocznik 1961 może w 2024 roku złożyć wniosek o emeryturę w wieku 63 lat, ale musi zaakceptować dożywotnie potrącenie w wysokości 12,6%.

Emerytura dla osób niepełnosprawnych

Osoby niepełnosprawne, które mogą wykazać co najmniej 35 lat ubezpieczenia, mają prawo do emerytury bez potrąceń. Również tutaj wiek emerytalny jest stopniowo podnoszony:

• Rocznik 1960: Emerytura bez potrąceń w wieku 64 lat i 4 miesięcy.
• Rocznik 1961: Emerytura bez potrąceń w wieku 64 lat i 6 miesięcy.
• Rocznik 1963: Emerytura bez potrąceń dopiero w wieku 64 lat i 6 miesięcy, przy wcześniejszym rozpoczęciu emerytury od 61 lat i 10 miesięcy obowiązuje potrącenie w wysokości 10,8%.

Ochrona zaufania:

Osoby urodzone przed 1 stycznia 1964 roku, które były niepełnosprawne 1 stycznia 2007 roku i pobierały dodatek adaptacyjny z górnictwa, mogą nadal przejść na emeryturę w wieku 63 lat bez potrąceń. Z potrąceniem w wysokości 10,8% emerytura ta może być pobierana już od 60. roku życia.

Emerytura z tytułu niezdolności do pracy

W przypadku pełnej niezdolności do pracy możliwe jest przejście na emeryturę przed osiągnięciem wieku ustawowego, ale z potrąceniami. Wynoszą one 0,3% za każdy miesiąc, maksymalnie jednak 10,8%. Od 1 stycznia 2019 roku wydłużono tzw. okres zaliczania przy emeryturach z tytułu niezdolności do pracy. Kończy się on w przypadku rozpoczęcia emerytury w 2024 roku w wieku 65 lat i 8 miesięcy i będzie stopniowo podnoszony do 67. roku życia do 2031 roku.

Uwaga: Ulepszenia dotyczą tylko nowych emerytur z tytułu niezdolności do pracy od 1 stycznia 2019 roku. Starsze emerytury nie będą ponownie obliczane.

Renta wdowia lub wdowca

Wiek emerytalny dla dużej renty wdowiej lub wdowca jest stopniowo podnoszony do 2029 roku z 45 do 47 lat. W przypadku zgonu w 2024 roku wiek emerytalny wynosi 46 lat i 2 miesiące. Duża renta wdowia lub wdowca wynosi 60% emerytury zmarłego małżonka. Poniżej tego wieku przysługuje tylko mała renta wdowia lub wdowca, która wynosi 25% emerytury zmarłego partnera.

Opodatkowanie emerytur

Opodatkowanie emerytur również wzrasta. W przypadku rozpoczęcia emerytury w 2024 roku podlegająca opodatkowaniu część emerytury wynosi 83%. Ustalona osobista kwota wolna od podatku pozostaje niezmieniona od trzeciego roku emerytury. Od tego momentu emerytura jest w pełni opodatkowana po odliczeniu kwoty wolnej od podatku i ryczałtu na koszty uzyskania przychodu w wysokości 102 Euro.

Rozpoczyna się kolejny etap przechodzenia na emeryturę w wieku 67 lat!

Emeryci: Zwolnienie z podatku od dodatku do emerytury podstawowej

Od 1.1.2021 istnieje podstawowa emerytura dla długoterminowego ubezpieczenia w ustawowym systemie emerytalnym. Nie jest to nowy rodzaj emerytury, lecz jedynie dodatek do ustawowej emerytury (wprowadzony ustawą o podstawowej emeryturze dla długoterminowego ubezpieczenia w ustawowym systemie emerytalnym z dochodami poniżej średniej oraz o dalszych środkach zwiększających dochody emerytalne - ustawa o podstawowej emeryturze - z 12.8.2020).

• Obliczanie indywidualnego dodatku podstawowej emerytury odbywa się według ustawowo określonej metody. W celu ustalenia potrzeby podstawowej emerytury przeprowadzana jest kontrola dochodów. Jeśli dochód przekracza ustawowo określone kwoty wolne od dochodu, dodatek podstawowej emerytury zostaje obniżony. Prawo do dodatku podstawowej emerytury może zatem różnić się w poszczególnych latach w wyniku kontroli dochodów.
• Wprowadzenie dodatku podstawowej emerytury miało na celu wzmocnienie zaufania do podstawowej obietnicy państwa socjalnego dotyczącej zabezpieczenia i wydajności ustawowego systemu emerytalnego. W tym kontekście należało również zapewnić, aby dodatek podstawowej emerytury, uznający dorobek życiowy uprawnionej osoby, nie został pomniejszony z punktu widzenia podatkowego.

W wielu przypadkach dodatek podstawowej emerytury został wypłacony już w 2021 roku. W związku z tym ta część kwoty została zgłoszona do administracji finansowej w oświadczeniu o poborze emerytury za 2021 rok – i potraktowana jako podlegająca opodatkowaniu. W celu wstecznego zwolnienia z podatku, instytucje ustawowego ubezpieczenia emerytalnego są teraz zobowiązane do przekazania skorygowanych oświadczeń o poborze emerytury do urzędu skarbowego i wykazania w nich wysokości nieopodatkowanego dodatku podstawowej emerytury.

Jeśli już złożono zeznanie podatkowe za 2021 rok i decyzja podatkowa stała się prawomocna, urząd skarbowy ją skoryguje. Jednak zmiana nastąpi tylko w zakresie wynikającym ze skorygowanego oświadczenia o poborze emerytury. Inne przepisy dotyczące zmian pozostają bez zmian (§ 52 ust. 4 zdanie 5 do 8 EStG).

Emeryci: Zwolnienie z podatku od dodatku do emerytury podstawowej

Których rent nie muszę wykazywać w zeznaniu podatkowym?

Renty podlegają zasadniczo opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Niektóre rodzaje rent są jednak w pełni zwolnione z podatku i nie muszą być zgłaszane. Należą do nich np.

• Renty z ustawowego ubezpieczenia wypadkowego (np. renty z towarzystw ubezpieczeń wypadkowych),
• Renty wojenne i dla osób ciężko poszkodowanych,
• Renty pieniężne wypłacane bezpośrednio w celu zadośćuczynienia za doznane krzywdy wynikające z niesprawiedliwości narodowosocjalistycznej lub NRD.

Renty odszkodowawcze na pokrycie zwiększonych potrzeb, za utracone alimenty i usługi oraz renty z tytułu zadośćuczynienia nie są uznawane za dochód.

Których rent nie muszę wykazywać w zeznaniu podatkowym?

Które renty podlegają opodatkowaniu?

Większość emerytur musi być opodatkowana. Należą do nich emerytura i renta z tytułu niezdolności do pracy, (duża i mała) renta wdowia lub wdowca, renta sieroca, emerytura zakładowa (z ubezpieczenia bezpośredniego) oraz renty z ubezpieczeń na życie. W zależności od rodzaju emerytury obowiązują różne zasady opodatkowania.

Nie musisz natomiast płacić podatku od renty otrzymywanej z ustawowego ubezpieczenia wypadkowego (zawodowego), renty wojennej, renty dla osób ciężko poszkodowanych, renty odszkodowawczej, renty odszkodowawczej za utracone alimenty zgodnie z § 844 ust. 2 BGB, renty Contergan, renty dla ofiar SED, renty odszkodowawczej dla osób zakażonych wirusem HIV lub chorych na AIDS oraz dożywotniej renty z loterii.

Które renty podlegają opodatkowaniu?

Jakie kwoty wolne od podatku mogą wykorzystać emeryci?

Jakie ulgi podatkowe mogą wykorzystać emeryci?

Emeryci, którzy składają zeznanie podatkowe, mogą skorzystać z różnych ulg i kwot ryczałtowych, aby obniżyć swoje dochody podlegające opodatkowaniu.

1. Kwota wolna od podatku od emerytury

• Kwota wolna od podatku od emerytury jest ustalana w drugim pełnym roku pobierania emerytury.
• W roku rozpoczęcia emerytury i w drugim roku emerytura jest opodatkowana według stopy podatkowej. Pozostała kwota stanowi kwotę wolną od podatku od emerytury, która pozostaje niezmiennie wolna od podatku przez całe życie.
• Od trzeciego roku emerytura jest opodatkowana po odliczeniu kwoty wolnej od podatku od emerytury i ryczałtu na koszty uzyskania przychodu w wysokości 102 Euro.

2. Kwota wolna od podatku dla byłych urzędników i pracowników otrzymujących emerytury zakładowe

• Kwota ta dotyczy emerytur i rent zakładowych.
• Dla emerytów w 2024 roku kwota wolna wynosi 13,6 % dochodów, maksymalnie 1.020 Euro, plus dodatek w wysokości 306 Euro.
• Razem z ryczałtem na koszty uzyskania przychodu do 1.428 Euro pozostaje wolne od podatku.

3. Kwota ulgi podatkowej dla osób starszych

• Dotyczy emerytów z dodatkowymi dochodami.
• Osoby, które ukończyły 64 lata w 2023 roku, otrzymują od 2024 roku 13,6 %, maksymalnie 646 Euro.
• Osoby, które ukończą 64 lata w 2024 roku, otrzymają od 2025 roku 13,2 %, maksymalnie 627 Euro.

4. Ryczałt na koszty uzyskania przychodu

• Emeryci otrzymują ryczałt na koszty uzyskania przychodu w wysokości 102 Euro rocznie.
• Wyższe koszty uzyskania przychodu (np. koszty doradztwa podatkowego) mogą być uwzględnione alternatywnie.

5. Wydatki specjalne

• Składki na ubezpieczenie zdrowotne i pielęgnacyjne mogą być zgłoszone jako wydatki specjalne w "Anlage Vorsorgeaufwand".
• Darowizny również można odliczyć jako wydatki specjalne. Jeśli ich nie ma, odliczana jest kwota ryczałtowa w wysokości 36 Euro.

6. Nadzwyczajne obciążenia

• Nadzwyczajne obciążenia, takie jak koszty domu opieki, pomoc domowa, usługi rzemieślnicze i koszty leczenia (np. okulary, protezy dentystyczne) mogą być odliczone.

7. Minijob

• Emeryci powyżej 65 roku życia, którzy wykonują minijob, otrzymują te dochody wolne od podatku.

Wskazówka: Jeśli dochód emeryta wraz ze wszystkimi ulgami i kwotami ryczałtowymi jest niższy niż kwota podstawowa 11.784 Euro (2024), nie są naliczane żadne podatki.

Jakie kwoty wolne od podatku mogą wykorzystać emeryci?