Dyskryminacja: odszkodowanie od pracodawcy całkowicie wolne od podatku

Według ustawy o ogólnym równym traktowaniu (AGG) dyskryminacja ze względu na rasę lub pochodzenie etniczne, płeć, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub tożsamość seksualną jest zabroniona (§ 1 AGG). W przypadku naruszenia zakazu dyskryminacji pracodawca jest zobowiązany do naprawienia powstałej szkody. Osoba poszkodowana może żądać odpowiedniego odszkodowania pieniężnego (§ 15 ust. 2 AGG). Pytanie dotyczy tego, jak takie odszkodowanie powinno być traktowane podatkowo. Obecnie Sąd Finansowy w Nadrenii-Palatynacie orzekł, że odszkodowanie, które pracodawca musi zapłacić pracownikowi z powodu dyskryminacji, mobbingu lub molestowania seksualnego, jest wolne od podatku i nie stanowi opodatkowanego wynagrodzenia. Dotyczy to również sytuacji, gdy pracodawca zaprzeczył zarzutom dyskryminacji i zgodził się na zapłatę jedynie w ramach ugody sądowej. Zwolnienie z podatku oznacza, że płatność nie podlega ubezpieczeniom społecznym (FG Rheinland-Pfalz z 21.3.2017, 5 K 1594/14).

Przypadek: Pracownica wniosła pozew o ochronę przed wypowiedzeniem przeciwko zwykłemu wypowiedzeniu umowy o pracę "z powodów osobistych", w którym domagała się również odszkodowania z powodu dyskryminacji ze względu na niepełnosprawność. Kilka tygodni przed wypowiedzeniem Urząd ds. Społecznych stwierdził niepełnosprawność w wysokości 30%.

Przed Sądem Pracy w Kaiserslautern pracownica i jej pracodawca zawarli ugodę, w której uzgodniono "odszkodowanie zgodnie z § 15 AGG" w wysokości 10.000 Euro i polubownie zakończono stosunek pracy. Urząd skarbowy chciał traktować odszkodowanie jako opodatkowane wynagrodzenie.

Zdaniem sędziów finansowych z ugody zawartej przed sądem pracy wynika, że płatność nie była rekompensatą za poniesione szkody materialne w rozumieniu § 15 ust. 1 AGG (np. utracone wynagrodzenie), lecz rekompensatą za szkody niematerialne w rozumieniu § 15 ust. 2 AGG z powodu dyskryminacji powódki jako osoby niepełnosprawnej. Takie odszkodowanie jest wolne od podatku i nie kwalifikuje się jako wynagrodzenie. Pracodawca powódki zaprzeczył dyskryminacji.

W ramach ugody był jednak gotów zapłacić odszkodowanie z powodu (tylko) domniemanej dyskryminacji. Takie dochody nie mają charakteru wynagrodzenia i są zatem wolne od podatku.

Dyskryminacja: odszkodowanie od pracodawcy całkowicie wolne od podatku

Kto otrzymuje premię wyrównawczą z tytułu inflacji?

Jeśli pracodawcy przyznają swoim pracownikom tzw. premię inflacyjną (inflacja, stopa inflacji, wskaźnik wzrostu cen), pozostaje ona wolna od podatku i składek na ubezpieczenie społeczne do kwoty 3.000 Euro. Warunkiem zwolnienia z podatku jest to, że świadczenie jest przyznawane dodatkowo do wynagrodzenia, które pracodawca jest winien pracownikowi. Przepis dotyczy płatności dokonanych od 26.10.2022 do 31.12.2024 (§ 3 Nr. 11c EStG).

Naturalnie po wprowadzeniu nowych regulacji pojawiają się pytania, między innymi, czy wypłata premii inflacyjnej jest obowiązkowa dla pracodawców. I, jeśli jest wypłacana, czy pracodawcy muszą ją wypłacać równomiernie wszystkim pracownikom danej firmy. Odpowiedź na pierwsze pytanie brzmi "Nie, nie ma obowiązku". Na drugie pytanie Sekretarz Stanu Katja Hessel odpowiedziała na zapytanie posła Fritza Güntzlera (CDU/CSU) w następujący sposób:

"Zatwierdzone w § 3 Nr. 11 EStG zwolnienie z podatku od premii inflacyjnej nie przewiduje regulacji, że premia musi być wypłacona wszystkim pracownikom. Ponadto jest to kwota wolna od podatku, która w okresie objętym ulgą podatkową może być wypłacana pracownikom również w ratach" (Bundestags-Drucksache 20/3987 z 14.10.2022).

Kto otrzymuje premię wyrównawczą z tytułu inflacji?

Nie ma już kart podatkowych?

Nie. Od 2010 roku nie są już wysyłane nowe karty podatkowe, ponieważ ustawodawca zdecydował o przejściu na elektroniczny system podatkowy. Ma to na celu uproszczenie komunikacji między obywatelami a urzędem skarbowym.

Od 2013 roku wszystkie dane, których pracodawca potrzebuje do miesięcznego potrącenia podatku od wynagrodzenia, a które wcześniej znajdowały się na papierowej karcie podatkowej, są udostępniane w bazie danych administracji skarbowej do pobrania przez pracodawcę. Dane te są określane jako Elektroniczne Cechy Potrącenia Podatku od Wynagrodzenia (ELStAM):

• Klasa podatkowa,
• Współczynnik w klasie podatkowej IV,
• Stan cywilny,
• Przynależność religijna,
• Przynależność religijna małżonka,
• Liczba ulg na dzieci,
• Kwota ryczałtowa dla osób niepełnosprawnych / pozostałych przy życiu,
• Ulga podatkowa (na wysokie koszty uzyskania przychodu, wydatki specjalne i nadzwyczajne obciążenia),
• Kwota wolna i dodana dla osób o niskich dochodach.

Nie ma już kart podatkowych?

Co to jest elektroniczne zaświadczenie o podatku od wynagrodzenia i jak je otrzymać?

Otrzymasz zaświadczenie o podatku od wynagrodzenia od swojego pracodawcy pod koniec roku. Zaświadczenie o podatku od wynagrodzenia jest zazwyczaj przekazywane wraz z pierwszym odcinkiem wypłaty w styczniu lub lutym.

Jeśli nie otrzymałeś zaświadczenia o podatku od wynagrodzenia, poproś o nie swojego pracodawcę. Nie musisz dołączać tego zaświadczenia do zeznania podatkowego, ponieważ dane zostały już elektronicznie przekazane do urzędu skarbowego, co jest zaznaczone w górnej części Twojego zaświadczenia o podatku od wynagrodzenia.

Jeśli Twój pracodawca dokonuje rozliczeń płacowych dla swoich pracowników maszynowo, musi wystawić elektroniczne zaświadczenie o podatku od wynagrodzenia. Zawarte w nim dane musi jednak bezpośrednio przekazać do urzędu skarbowego. Zaświadczenie o podatku od wynagrodzenia zawiera Twoje elektroniczne cechy odliczenia podatku od wynagrodzenia, które były podstawą miesięcznego odliczenia podatku od wynagrodzenia.

Co to jest elektroniczne zaświadczenie o podatku od wynagrodzenia i jak je otrzymać?

Jak wprowadzić zaświadczenia o podatku od wynagrodzenia od jednego lub kilku pracodawców?

Jeśli masz kilku pracodawców, na przykład w przypadku pracy dodatkowej, otrzymałeś również kilka rozliczeń. Kliknij w takim przypadku na „Angaben zu einer weiteren Lohnsteuerbescheinigung erfassen“. Następnie w nowo wyświetlonym formularzu możesz wprowadzić nazwę kolejnego pracodawcy. Dzięki temu różne miejsca pracy pozostaną przejrzyste w Twoim zeznaniu podatkowym.

Za pomocą ikony kosza na śmieci po prawej stronie obok nazwy pracodawcy możesz również usunąć zatrudnienie z zeznania podatkowego i całkowicie je usunąć.

Jeśli jest to minijob, w przypadku którego wyraziłeś zgodę pracodawcy na potrącenie podatku od wynagrodzenia lub udostępniłeś swoje elektroniczne cechy potrącenia podatku od wynagrodzenia (ELStAM), musisz również wpisać te dane w zeznaniu podatkowym.

Jak wprowadzić zaświadczenia o podatku od wynagrodzenia od jednego lub kilku pracodawców?

Czym są świadczenia emerytalne?

Zgodnie z definicją zawartą w § 229 kodeksu socjalnego (SGB V), świadczenia emerytalne to dochód porównywalny z emeryturą (świadczenia emerytalne), o ile jest uzyskiwany z powodu ograniczenia zdolności do zwykonywania pracy zarobkowej lub z tytułu emerytury lub renty rodzinnej.

Świadczenia emerytalne obejmują:

• renty z systemów ubezpieczeniowych i emerytalnych ustanowionych dla członków niektórych zawodów (np. lekarzy, architektów, prawników),
• emerytury z zakładowego systemu emerytalnego, w tym z dodatkowego systemu emerytalnego w służbie publicznej oraz z dodatkowego systemu emerytalnego cechu górniczego,
• wynagrodzenie z tytułu emerytur członków parlamentu, parlamentarnych sekretarzy stanu i ministrów,
• emerytura ze stosunku służbowego w służbie publicznej lub ze stosunku pracy uprawniającego do emerytury zgodnie z przepisami lub zasadami służby cywilnej.

Czym są świadczenia emerytalne?

Co to jest wynagrodzenie za pracę wieloletnią?

Dopłata lub zaliczka za pracę wieloletnią (np. odprawy) może być w roku wypłaty opodatkowana według obniżonej stawki metodą jednej piątej. Decydujące jest, że praca obejmuje dwa lata kalendarzowe.

Dzięki tzw. regule jednej piątej nadzwyczajne dochody są objęte ulgą w niemieckim prawie podatkowym (§ 34 EStG). Dochody te, zwane "dochodami objętymi ulgą taryfową", to dochody uzyskane w ciągu kilku lat, ale zrealizowane i opodatkowane w jednym roku

Co to jest wynagrodzenie za pracę wieloletnią?

Czy moje świadczenia emerytalne podlegają opodatkowaniu?

Świadczenia emerytalne (uposażenie emerytalne, wdowie, sieroce, alimentacyjne lub podobne) są zgodnie z ustawą o podatku dochodowym dochodami z pracy najemnej i podlegają procedurze potrącania podatku od wynagrodzeń przy wypłacie.

Zamiast karty podatkowej, od 2013 roku, organ emerytalny może za pomocą Państwa numeru identyfikacji podatkowej oraz daty urodzenia elektronicznie pobrać z bazy danych administracji skarbowej Państwa cechy potrącania podatku od wynagrodzeń za pomocą systemu ELSTAM (Elektronische LohnSteuerAbzugsMerkmale).

Opodatkowanie świadczeń emerytalnych odbywa się zasadniczo tak samo jak wynagrodzeń służbowych. Jedyną różnicą jest to, że przyznawana jest dodatkowa ulga emerytalna.

Od 01.01.2005 opodatkowanie dochodów emerytalnych (świadczeń emerytalnych i rent) zostało na nowo uregulowane przez ustawę o dochodach emerytalnych – AltEinkG. Głównym elementem ustawy o dochodach emerytalnych jest przejście z opodatkowania składek wpłacanych na zabezpieczenie emerytalne w fazie aktywności zawodowej („opodatkowanie wstępne”) na opodatkowanie świadczeń w fazie wypłaty („opodatkowanie odroczone”). Odbywa się to stopniowo w przewidzianym do 2040 roku okresie przejściowym; po tym czasie emerytury urzędnicze i renty będą traktowane podatkowo na równi.

Dotychczas przyznawana ulga emerytalna jest corocznie obniżana, tzn. im później rozpocznie się wypłata świadczeń, tym niższa jest uwzględniana ulga, aż od 2040 roku nie będzie już przysługiwać żadna ulga emerytalna. Ryczałt na koszty uzyskania przychodu wynosi, podobnie jak w przypadku dochodów z emerytur, 102 Euro.

Decydujący dla wysokości (przyznawanej dożywotnio) ulgi i dodatkowego dodatku do ulgi emerytalnej jest rok rozpoczęcia wypłaty świadczeń. Odpowiedni procent, maksymalna kwota ulgi emerytalnej i dodatek do ulgi emerytalnej wynikają z tabeli podanej w § 19 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym (EStG).

Ulga emerytalna i dodatek do ulgi emerytalnej obowiązują przez cały okres trwania świadczenia emerytalnego. Regularne dostosowania świadczenia emerytalnego nie prowadzą do ponownego obliczenia.

Należy jednak dokonać ponownego obliczenia, jeśli świadczenie emerytalne wzrośnie lub zmniejszy się z powodu zastosowania zasad dotyczących rozliczeń, zawieszeń, podwyżek lub obniżek. W roku kalendarzowym zmiany obowiązują najwyższa ulga emerytalna i dodatek do ulgi emerytalnej.

Czy moje świadczenia emerytalne podlegają opodatkowaniu?

Kiedy odprawa jest opodatkowana zgodnie z zasadą jednej piątej?

W przypadku przedwczesnego zakończenia stosunku pracy pracownicy otrzymują zazwyczaj odprawę. Niestety, od 2006 roku takie płatności nie są już objęte ulgą podatkową, ale nadal mogą korzystać z zasady pięcioletniej (zgodnie z § 34 EStG).

Aby skorzystać z obniżonego opodatkowania zgodnie z zasadą pięcioletnią, odprawa musi być wypłacona jednorazowo w jednym roku, a roczny dochód z odprawą musi być wyższy niż dochód w przypadku niezakłóconej kontynuacji zatrudnienia. Wówczas ulga podatkowa ma na celu złagodzenie efektu progresji w taryfie podatku dochodowego.

Obecnie Federalny Trybunał Finansowy orzekł, że w przypadku wynagrodzenia brutto w poprzednim roku w wysokości około 140.000 Euro odprawa w wysokości "tylko" 43.000 Euro nie może być opodatkowana według obniżonej stawki. Dlatego zasada pięcioletnia nie ma zastosowania. Ponieważ porównanie dochodów z poprzedniego roku z dochodami w roku otrzymania odprawy nie wykazuje wyższych dochodów, nie ma efektu zwiększającego progresję, a zatem nie ma straty podatkowej, którą należałoby zrekompensować (wyrok BFH z 8.4.2014, IX R 33/13).

W ramach obliczeń porównawczych należy zestawić ze sobą dwie wielkości: "wielkość rzeczywistą", czyli to, co otrzymali Państwo w danym roku wraz z odprawą, oraz "wielkość docelową", czyli dochody, które otrzymaliby Państwo w przypadku niezakłóconej kontynuacji zatrudnienia. Można przy tym uwzględnić dochody z poprzedniego roku. Jeśli odprawa nie przekracza dochodów utraconych do końca roku, można uwzględnić inne dochody, które w przeciwnym razie nie zostałyby uzyskane, np. zasiłek dla bezrobotnych.

Kiedy odprawa jest opodatkowana zgodnie z zasadą jednej piątej?

Własne wypowiedzenie: Czy odprawa podlega zasadzie jednej piątej?

Przedwczesne zakończenie stosunku pracy przez pracodawcę jest dla pracownika zazwyczaj bolesne. W ramach polubownego rozstania pracownik często otrzymuje odprawę. W ramach rekompensaty za utratę pracy wypłacana jest odprawa, która jest również uwzględniana przy opodatkowaniu na preferencyjnych warunkach. Czy dotyczy to również sytuacji, gdy pracownik sam złoży wypowiedzenie?

Odprawa jest odszkodowaniem w rozumieniu § 24 nr 1a EStG i należy do "dochodów nadzwyczajnych". Dla tych dochodów nadzwyczajnych istnieje ulga podatkowa: obniżone opodatkowanie według tzw. zasady jednej piątej (§ 34 EStG). Wymagane jest jednak m.in., aby było to "szczególne zdarzenie". Ma to miejsce, gdy zakończenie lub zmiana umowy nastąpiła z inicjatywy pracodawcy lub gdy pracownik zawarł umowę o rozwiązaniu stosunku pracy pod znacznym naciskiem prawnym, ekonomicznym lub faktycznym lub przynajmniej w sytuacji konfliktowej w celu uniknięcia sporów.

Uwaga: Ulga podatkowa nie jest przyznawana, jeśli rozwiązanie umowy nastąpiło z własnej inicjatywy, czyli bez jakiejkolwiek inicjatywy pracodawcy.

Obecnie Sąd Finansowy w Münster orzekł jednak w pewnej sprawie, że odprawa jest również opodatkowana na preferencyjnych warunkach zgodnie z zasadą jednej piątej (§ 34 ust. 2 EStG), jeśli pracownik z własnej inicjatywy zawarł umowę o rozwiązaniu stosunku pracy. Pracownik zawarł umowę o rozwiązaniu stosunku pracy pod znacznym naciskiem faktycznym wymaganym przez orzecznictwo BFH, ponieważ działał w sytuacji konfliktowej w celu uniknięcia sporów dotyczących dalszego trwania stosunku pracy i żądanej przez niego wyższej klasyfikacji (FG Münster z 17.3.2017, 1 K 3037/14 E, rewizja IX R 16/17).

Zdaniem sędziów finansowych dla ulgi podatkowej nie ma znaczenia, że pracownik zwrócił się do pracodawcy i zażądał zawarcia umowy o rozwiązaniu stosunku pracy z odprawą. Do uznania sytuacji konfliktowej wystarczy, że istniała sprzeczna sytuacja interesów między pracodawcą a pracownikiem, obie strony konfliktu przyczyniły się do jego powstania, a strony rozwiązały konflikt w drodze konsensusu.

Te warunki zostały spełnione, ponieważ obie strony rozwiązały swoje konflikty interesów dotyczące przedwczesnego odejścia ze służby i wyższej klasyfikacji poprzez umowę o rozwiązaniu stosunku pracy.

Obecnie BFH podzielił to stanowisko i oddalił rewizję administracji finansowej. Oznacza to, że jeśli pracodawca wypłaci pracownikowi odprawę w związku z (polubownym) rozwiązaniem stosunku pracy, ustalenia faktyczne dotyczące tego, czy pracownik znajdował się pod faktycznym naciskiem, są zazwyczaj zbędne (wyrok BFH z 13.03.2018, IX R 16/17, BStBl 2018 II s. 709):

Własne wypowiedzenie: Czy odprawa podlega zasadzie jednej piątej?