Ile zaoszczędzę na podatku kościelnym, jeśli wystąpię z Kościoła?

Wystąpienie z kościoła obniża obciążenie podatkowe, ponieważ nie płacisz już podatku kościelnego. Jednak pełne oszczędności pojawiają się dopiero po uwzględnieniu korzyści podatkowej z tytułu odliczenia jako wydatki specjalne. Dowiedz się, jak obliczyć swoje rzeczywiste oszczędności.

Podatek kościelny i odliczenie jako wydatki specjalne

Podatek kościelny zalicza się do tzw. wydatków specjalnych i można go w pełni odliczyć w zeznaniu podatkowym. Zmniejsza to dochód podlegający opodatkowaniu i obniża podatek dochodowy. Alternatywnie można skorzystać z ogólnej kwoty ryczałtowej na wydatki specjalne, która wynosi 36 Euro dla singli i 72 Euro dla małżeństw. Jeśli zapłacony podatek kościelny przekracza tę kwotę, korzystasz z dodatkowej korzyści podatkowej.

Przykładowe obliczenie dla małżeństw:

• Zapłacony podatek kościelny: 600 Euro
• Minus kwota ryczałtowa: 72 Euro
• Kwota do odliczenia: 528 Euro

Przy krańcowej stawce podatkowej 28 % oszczędność podatkowa wynosi 528 Euro × 28 % = 147 Euro. Dodatkowo zmniejsza się dodatek solidarnościowy o około 8 Euro, co daje łączne odciążenie podatkowe w wysokości około 155 Euro.

Rzeczywiste oszczędności dzięki wystąpieniu z kościoła

Jeśli wystąpisz z kościoła, podatek kościelny przestaje obowiązywać, ale także korzyść podatkowa. Rzeczywiste oszczędności wynikają z różnicy:

• Zapłacony podatek kościelny: 600 Euro
• Odciążenie podatkowe dzięki odliczeniu: 155 Euro
• Rzeczywiste oszczędności: 600 Euro – 155 Euro = 445 Euro

Wniosek

Wysokość rzeczywistych oszczędności wynikających z wystąpienia z kościoła zależy od zapłaconego podatku kościelnego, dochodu i krańcowej stawki podatkowej. Chociaż podatek kościelny na pierwszy rzut oka całkowicie znika, należy uwzględnić utraconą korzyść podatkową z tytułu odliczenia jako wydatki specjalne. Dokładne obliczenia pomogą realistycznie ocenić finansowe skutki wystąpienia z kościoła.

Ile zaoszczędzę na podatku kościelnym, jeśli wystąpię z Kościoła?

Szczególne wynagrodzenie kościelne: obowiązek zapłaty podatku kościelnego za małżonka bezwyznaniowego.

Osoby, które w Niemczech są członkami wspólnoty religijnej pobierającej podatek, podlegają zasadniczo obowiązkowi zapłaty podatku kościelnego. Dotyczy to niezależnie od intensywności wiary czy uczestnictwa w życiu religijnym, ponieważ decydujące jest wyłącznie formalne członkostwo. Jak to wygląda w małżeństwie, gdy tylko jeden z małżonków należy do wspólnoty religijnej pobierającej podatek? W takich przypadkach może mieć zastosowanie tzw. szczególny podatek kościelny, specjalna forma podatku kościelnego. Niniejszy artykuł wyjaśnia najważniejsze przepisy i aktualne orzecznictwo w tym zakresie.

Obowiązek podatku kościelnego: Zasady dotyczące członkostwa

Podatek kościelny w Niemczech płacą członkowie wspólnoty religijnej pobierającej podatek, o ile mają miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu w Niemczech. Osoby, które nie należą do wspólnoty religijnej pobierającej podatek, są zwolnione z podatku kościelnego. W praktyce często zdarza się, że w małżeństwie tylko jeden z małżonków jest zobowiązany do zapłaty podatku kościelnego. Rodzi to pytanie, czy i w jakiej formie bezwyznaniowy partner jest objęty obowiązkiem podatkowym.

Szczególny podatek kościelny: Definicja i warunki

Szczególny podatek kościelny to specjalna forma podatku kościelnego, która jest pobierana w małżeństwach o różnych wyznaniach pod pewnymi warunkami. Ma zastosowanie, gdy:

• małżonek należący do kościoła nie osiąga własnych dochodów,
• małżonek należący do kościoła ma dochody, ale są one tak niskie, że nie są należne podatek dochodowy (a tym samym podatek kościelny), lub
• dochody małżonka należącego do kościoła prowadzą do podatku kościelnego, ale porównawcze obliczenie wykazuje wyższy szczególny podatek kościelny.

Podstawa obliczenia szczególnego podatku kościelnego

Szczególny podatek kościelny jest obliczany na podstawie wspólnego dochodu podlegającego opodatkowaniu obojga małżonków. Obowiązują następujące zasady:

• Jest pobierany tylko w przypadku wspólnego rozliczenia, a nie w przypadku rozliczenia indywidualnego.
• Podstawą obliczeń jest dochód małżeństwa, niezależnie od tego, czy małżonek należący do kościoła sam osiąga dochody, czy nie.
• Pobór następuje dopiero od wspólnego dochodu podlegającego opodatkowaniu w wysokości 30.000 Euro.

Przepis ten opiera się na założeniu, że małżonkowie są traktowani jako jednostka gospodarcza. Federalny Trybunał Konstytucyjny (BVerfG) uznał tę praktykę za zgodną z konstytucją (orzeczenie BVerfG z dnia 28.10.2010, 2 BvR 591/06).

Orzecznictwo i aktualne wydarzenia

Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC)

W 2017 roku ETPC potwierdził, że niemiecka praktyka pobierania podatku kościelnego i szczególnego podatku kościelnego w małżeństwach o różnych wyznaniach nie narusza Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (EKPC) (orzeczenie ETPC z dnia 6.4.2017, skarga nr 10138/11 i inne). Trybunał podkreślił, że przepisy dotyczące podatku kościelnego mieszczą się w ramach wolności religijnej i ustawodawstwa państwowego.

Saski Sąd Finansowy

W 2019 roku Saksoński Sąd Finansowy orzekł, że przepisy dotyczące szczególnego podatku kościelnego w Saksonii za lata podatkowe 2014 i 2015 naruszają zasadę równego traktowania. Małżonkowie byli traktowani gorzej niż zarejestrowane związki partnerskie bez uzasadnionego powodu (orzeczenie z dnia 25.3.2019, 5 K 1549/18).

Federalny Trybunał Finansowy (BFH)

BFH w 2021 roku stwierdził, że również w przypadkach, gdy małżonek należący do kościoła osiąga własne dochody, pobór szczególnego podatku kościelnego nie budzi zastrzeżeń konstytucyjnych (orzeczenie BFH z dnia 5.10.2021, I B 65/19). Dotyczy to w szczególności sytuacji, gdy dochody bezwyznaniowego partnera są znacznie wyższe, co prowadzi do założenia wyższych wydatków na utrzymanie małżonka należącego do kościoła.

Różnice regionalne i przepisy szczególne

Pobór szczególnego podatku kościelnego różni się w zależności od landu. W Bawarii Kościół Ewangelicko-Luterański i Kościół Ewangelicko-Reformowany całkowicie zrezygnowały z poboru szczególnego podatku kościelnego z mocą wsteczną od roku podatkowego 2018 (rozporządzenie Bawarskiego Ministerstwa Finansów z dnia 21.1.2019, BStBl I 2019 S. 213). Takie przepisy podkreślają zróżnicowanie poboru podatku kościelnego w Niemczech.

Wniosek

Szczególny podatek kościelny to temat często budzący kontrowersje, który w szczególności w małżeństwach o różnych wyznaniach może prowadzić do niezrozumienia. Zasadniczo jest pobierany tylko wtedy, gdy małżonek należący do kościoła nie ma dochodów lub ma niskie dochody. Obliczenia opierają się na wspólnych dochodach, co jest uznawane przez orzecznictwo za uzasadnione. Różnice w poborze między landami wymagają jednak dokładnego zbadania w każdym przypadku.

Szczególne wynagrodzenie kościelne: obowiązek zapłaty podatku kościelnego za małżonka bezwyznaniowego.

Jak obniżyć podatek kościelny dzięki zasiłkowi na dziecko?

Wysokość podatku kościelnego zależy od miejsca zamieszkania. W Bawarii i Badenii-Wirtembergii członkowie kościoła płacą 8 procent ustalonego podatku dochodowego, w pozostałych landach jest to 9 procent.

Proszę pamiętać: Podatek kościelny jest również uwzględniany przy podatku od zysków kapitałowych w tej samej wysokości. W przypadku pracowników z kwotami wolnymi na dzieci w elektronicznych cechach odliczenia od podatku dochodowego (ELStAM) podatek kościelny jest obliczany na podstawie tzw. fikcyjnego podatku dochodowego.

Ważne: Kwoty wolne na dzieci nie obniżają miesięcznego podatku dochodowego, lecz jedynie zmniejszają miesięczny podatek kościelny i dodatek solidarnościowy. Dotyczy to również jednoczesnego otrzymywania zasiłku na dziecko.

Kwoty wolne na dzieci w zeznaniu podatkowym

W rozliczeniu podatku dochodowego kwoty wolne na dzieci obniżają dochód podlegający opodatkowaniu tylko wtedy, gdy korzyść podatkowa jest większa niż otrzymany zasiłek na dziecko. Jednak przy obliczaniu podatku kościelnego i dodatku solidarnościowego kwoty wolne są uwzględniane „fikcyjnie”.

Korzyść przy zmianie w ciągu roku

Nawet jeśli dzieci są brane pod uwagę tylko przez część roku (np. w przypadku urodzenia lub zakończenia edukacji), pełna kwota wolna na dziecko jest zawsze odejmowana od podatku kościelnego i dodatku solidarnościowego.

Jak obniżyć podatek kościelny dzięki zasiłkowi na dziecko?

Kto musi płacić podatek kościelny?

Jeśli jesteś członkiem jednej z następujących wspólnot religijnych, musisz płacić podatek kościelny:

• Kościół rzymskokatolicki
• Ewangelickie kościoły krajowe
• Kościół starokatolicki
• Żydowskie gminy wyznaniowe
• Izraelickie wspólnoty religijne (np. w Badenii-Wirtembergii)
• Wolne gminy religijne (np. w Badenii, Wirtembergii, Moguncji, Offenbach, Palatynat)
• Kościół francuski w Berlinie (Kościół hugenocki)
• Gmina mennonicka w Hamburgu-Altonie
• Unitariańska wspólnota religijna wolnych protestantów w Nadrenii-Palatynacie

Wysokość podatku kościelnego zależy od miejsca zamieszkania. Jeśli mieszkasz w Bawarii lub Badenii-Wirtembergii, płacisz 8 procent, w pozostałych landach 9 procent podatku dochodowego lub od wynagrodzenia.

Kto musi płacić podatek kościelny?

Od kiedy muszę płacić podatek kościelny?

Obowiązek zapłaty podatku kościelnego rozpoczyna się z chwilą chrztu lub wstąpienia bądź ponownego wstąpienia do wspólnoty religijnej. W takim przypadku podatek kościelny należy zapłacić od początku następnego miesiąca.

Jeśli zmienisz wspólnotę religijną, obowiązek zapłaty podatku kościelnego również rozpoczyna się z początkiem następnego miesiąca. Obowiązek ten zaczyna się jednak dopiero wtedy, gdy przestaniesz płacić podatek kościelny na rzecz swojej dotychczasowej wspólnoty religijnej.

W Izraelskiej Gminie Wyznaniowej obowiązek zapłaty podatku kościelnego wynika z pochodzenia i wyznania.

Od kiedy muszę płacić podatek kościelny?

Co to jest podatek kościelny?

Wysokość podatku kościelnego zależy od miejsca zamieszkania. W Bawarii i Badenii-Wirtembergii członkowie kościoła płacą 8 procent ustalonego podatku dochodowego, w pozostałych landach jest to 9 procent. Ta procentowa stawka obowiązuje również w przypadku podatku od zysków kapitałowych.

Jeśli mają Państwo dzieci lub dochody z działalności gospodarczej bądź dochody opodatkowane według metody częściowego dochodu, podstawa opodatkowania (zvE) dla podatku kościelnego jest obliczana oddzielnie.

Kwoty wolne na dzieci a podatek kościelny

Jeśli w Państwa elektronicznych danych dotyczących potrącania podatku od wynagrodzeń (ELStAM) wpisane są kwoty wolne na dzieci, podatek kościelny jest obliczany na podstawie tzw. fikcyjnego podatku od wynagrodzeń. Prowadzi to do niższego miesięcznego podatku kościelnego i dodatku solidarnościowego, ale nie do obniżenia podatku od wynagrodzeń.

Kwoty wolne na dzieci w zeznaniu podatkowym

W rozliczeniu podatku dochodowego kwoty wolne na dzieci obniżają dochód podlegający opodatkowaniu tylko wtedy, gdy korzyść podatkowa jest wyższa niż otrzymany zasiłek na dziecko. Jednak przy obliczaniu podatku kościelnego i dodatku solidarnościowego kwoty wolne na dzieci są uwzględniane "fikcyjnie".

Korzyść przy zmianie w ciągu roku

Nawet jeśli dzieci są uwzględniane tylko przez część roku (np. w przypadku urodzenia lub zakończenia nauki), pełna kwota wolna na dziecko i kwota BEA są odejmowane przy obliczaniu podatku kościelnego i dodatku solidarnościowego.

Co to jest podatek kościelny?

Kiedy mogę odliczyć podatek kościelny jako wydatki specjalne?

Jeśli jesteś członkiem kościoła, możesz odliczyć zapłacony podatek kościelny jako wydatki specjalne. Można również odliczyć z góry zapłacony lub dopłacony podatek kościelny.

Jeśli jesteś członkiem wspólnoty religijnej, która nie pobiera podatku kościelnego, możesz odliczyć płatności na jej rzecz „jak podatek kościelny“ – czyli w zależności od landu 8 lub 9 procent podatku dochodowego. W tym celu kościół musi być uznany za korporację prawa publicznego w co najmniej jednym landzie. Wymagane jest potwierdzenie odbioru. Przykłady takich wspólnot religijnych to Kościół Nowoapostolski, Ewangelickie Zbory Wolnokościelne, Grecko-Prawosławna Metropolia, Samodzielny Kościół Ewangelicko-Luterański, Biskupi Kościół Metodystyczny, Armia Zbawienia i Świadkowie Jehowy.

Płatności wyższe niż odpowiedni podatek kościelny można zgłosić jako darowizny na cele kościelne.

Zgodnie z nowymi przepisami płatności podatku kościelnego na rzecz wspólnot religijnych w państwie UE/EOG są również uznawane za wydatki specjalne.

Jeśli wspólnota religijna nie jest uznana za korporację prawa publicznego, możesz odliczyć swoje składki do wysokości 20 procent łącznej kwoty dochodów jako darowizny na „promocję celów religijnych“. Te informacje musisz podać w sekcji „Darowizny“. Dotyczy to na przykład Starej Wspólnoty Buddyjskiej.

Kościół Scjentologiczny nie jest wspólnotą religijną.

Kiedy mogę odliczyć podatek kościelny jako wydatki specjalne?

Od kiedy po wystąpieniu z kościoła nie trzeba płacić podatku kościelnego?

Obowiązek płacenia podatku kościelnego kończy się:

• z upływem miesiąca kalendarzowego, w którym zostało zlikwidowane miejsce zamieszkania lub pobytu w Niemczech.
• z upływem miesiąca śmierci, jeśli członek kościoła umrze.
• jeśli członek kościoła złożył oświadczenie o wystąpieniu z kościoła. W różnych krajach związkowych odpowiedzialne są różne urzędy, w większości przypadków oświadczenie składa się w urzędzie stanu cywilnego, w przeciwnym razie w sądzie rejonowym; tylko w kraju związkowym Brema również w kościele. W zależności od kraju związkowego wystąpienie z kościoła obowiązuje od miesiąca kalendarzowego, w którym złożono oświadczenie o wystąpieniu z kościoła, lub od następnego miesiąca kalendarzowego.

Po wystąpieniu z kościoła urząd meldunkowy automatycznie informuje właściwy urząd skarbowy, aby ten zmienił elektroniczne cechy poboru podatku od wynagrodzeń (ELStAM). Po wystąpieniu z kościoła podatek kościelny nie będzie już potrącany z miesięcznego wynagrodzenia.

To kosztuje Cię wystąpienie z kościoła - opłaty za wystąpienie

W Berlinie, Brandenburgii i Bremie wystąpienie jest bezpłatne. W pozostałych krajach związkowych musisz zapłacić od 10 do 60 Euro opłat za zaświadczenie o wystąpieniu z kościoła.

Od kiedy po wystąpieniu z kościoła nie trzeba płacić podatku kościelnego?

Jakie korzyści przynosi ograniczenie podatku kościelnego?

Jeśli należysz do wspólnoty religijnej pobierającej podatek, jesteś zobowiązany do płacenia podatku kościelnego. Podatek kościelny jest dodatkową opłatą do podatku dochodowego i zależy od Twojego miejsca zamieszkania.

• 8 procent ustalonego podatku dochodowego w Bawarii i Badenii-Wirtembergii
• 9 procent we wszystkich pozostałych krajach związkowych

Podstawą obliczeń jest zawsze ustalony podatek dochodowy, a nie dochód podlegający opodatkowaniu. Im wyższy podatek dochodowy, tym wyższy podatek kościelny.

Przykład (2024):

• Podatek dochodowy: 52.397 Euro
• Podatek kościelny (9 procent): 4.715 Euro

Ograniczenie podatku kościelnego przy wysokich dochodach

Przy wysokich dochodach podatek kościelny może być w niektórych przypadkach nieproporcjonalnie wysoki. Aby to ograniczyć, przepisy dotyczące podatku kościelnego w krajach związkowych przewidują możliwość tzw. ograniczenia. Zredukowany podatek kościelny nazywany jest podatkiem ograniczającym.

W ramach ograniczenia podatek kościelny nie jest już obliczany proporcjonalnie do podatku dochodowego, lecz ograniczony do stałego procentu dochodu podlegającego opodatkowaniu. Ten procent – tzw. stawka ograniczenia – różni się w zależności od kraju związkowego i wynosi od 2,75 procent do 4,00 procent.

Przykład (Berlin, 2024):

• Dochód podlegający opodatkowaniu: 150.000 Euro
• Podatek dochodowy: 52.397 Euro
• Normalny podatek kościelny (9 procent): 4.715 Euro
• Stawka ograniczenia w Berlinie: 3 procent
• Podatek ograniczający (limit): 4.500 Euro

Wynik: Ograniczenie prowadzi w tym przypadku do oszczędności 215 Euro na podatku kościelnym.

Automatyczne czy na wniosek?

To, czy ograniczenie podatku kościelnego następuje automatycznie, czy wymagany jest osobny wniosek, zależy od danego kraju związkowego. W niektórych krajach podatek ograniczający jest automatycznie uwzględniany przy obliczaniu podatku. W innych konieczne jest złożenie wniosku w odpowiednim kościele.

Wniosek o ograniczenie podatku kościelnego

W krajach związkowych bez automatycznego ograniczenia musisz złożyć nieformalny wniosek o podatek ograniczający. Wniosek należy skierować do odpowiedniej diecezji (w przypadku wyznania katolickiego) lub kościoła krajowego (w przypadku wyznania ewangelickiego).

Do wniosku należy dołączyć kopię ostatniego zeznania podatkowego. Tylko w ten sposób można sprawdzić, czy można przyznać ograniczenie i jaka może być maksymalna kwota podatku kościelnego (czyli podatek ograniczający).

Uwaga: Ograniczenie nie jest realizowane przez urząd skarbowy, lecz bezpośrednio przez kościół.

Wniosek: Podatek ograniczający może przy wysokich dochodach prowadzić do znacznego odciążenia. Sprawdź, czy Twój kraj związkowy przewiduje automatyczne ograniczenie, czy musisz działać samodzielnie.

Jakie korzyści przynosi ograniczenie podatku kościelnego?