Ile zaoszczędzę na podatku kościelnym, jeśli wystąpię z Kościoła?
Wystąpienie z kościoła obniża obciążenie podatkowe, ponieważ nie płacisz już podatku kościelnego. Jednak pełne oszczędności pojawiają się dopiero po uwzględnieniu korzyści podatkowej z tytułu odliczenia jako wydatki specjalne. Dowiedz się, jak obliczyć swoje rzeczywiste oszczędności.
Podatek kościelny i odliczenie jako wydatki specjalne
Podatek kościelny zalicza się do tzw. wydatków specjalnych i można go w pełni odliczyć w zeznaniu podatkowym. Zmniejsza to dochód podlegający opodatkowaniu i obniża podatek dochodowy. Alternatywnie można skorzystać z ogólnej kwoty ryczałtowej na wydatki specjalne, która wynosi 36 Euro dla singli i 72 Euro dla małżeństw. Jeśli zapłacony podatek kościelny przekracza tę kwotę, korzystasz z dodatkowej korzyści podatkowej.
Przykładowe obliczenie dla małżeństw:
- Zapłacony podatek kościelny: 600 Euro
- Minus kwota ryczałtowa: 72 Euro
- Kwota do odliczenia: 528 Euro
Przy krańcowej stawce podatkowej 28 % oszczędność podatkowa wynosi 528 Euro × 28 % = 147 Euro. Dodatkowo zmniejsza się dodatek solidarnościowy o około 8 Euro, co daje łączne odciążenie podatkowe w wysokości około 155 Euro.
Rzeczywiste oszczędności dzięki wystąpieniu z kościoła
Jeśli wystąpisz z kościoła, podatek kościelny przestaje obowiązywać, ale także korzyść podatkowa. Rzeczywiste oszczędności wynikają z różnicy:
- Zapłacony podatek kościelny: 600 Euro
- Odciążenie podatkowe dzięki odliczeniu: 155 Euro
- Rzeczywiste oszczędności: 600 Euro – 155 Euro = 445 Euro
Wniosek
Wysokość rzeczywistych oszczędności wynikających z wystąpienia z kościoła zależy od zapłaconego podatku kościelnego, dochodu i krańcowej stawki podatkowej. Chociaż podatek kościelny na pierwszy rzut oka całkowicie znika, należy uwzględnić utraconą korzyść podatkową z tytułu odliczenia jako wydatki specjalne. Dokładne obliczenia pomogą realistycznie ocenić finansowe skutki wystąpienia z kościoła.
Ile zaoszczędzę na podatku kościelnym, jeśli wystąpię z Kościoła?
Szczególne wynagrodzenie kościelne: obowiązek zapłaty podatku kościelnego za małżonka bezwyznaniowego.
Osoby, które w Niemczech są członkami wspólnoty religijnej pobierającej podatek, podlegają zasadniczo obowiązkowi zapłaty podatku kościelnego. Dotyczy to niezależnie od intensywności wiary czy uczestnictwa w życiu religijnym, ponieważ decydujące jest wyłącznie formalne członkostwo. Jak to wygląda w małżeństwie, gdy tylko jeden z małżonków należy do wspólnoty religijnej pobierającej podatek? W takich przypadkach może mieć zastosowanie tzw. szczególny podatek kościelny, specjalna forma podatku kościelnego. Niniejszy artykuł wyjaśnia najważniejsze przepisy i aktualne orzecznictwo w tym zakresie.
Obowiązek podatku kościelnego: Zasady dotyczące członkostwa
Podatek kościelny w Niemczech płacą członkowie wspólnoty religijnej pobierającej podatek, o ile mają miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu w Niemczech. Osoby, które nie należą do wspólnoty religijnej pobierającej podatek, są zwolnione z podatku kościelnego. W praktyce często zdarza się, że w małżeństwie tylko jeden z małżonków jest zobowiązany do zapłaty podatku kościelnego. Rodzi to pytanie, czy i w jakiej formie bezwyznaniowy partner jest objęty obowiązkiem podatkowym.
Szczególny podatek kościelny: Definicja i warunki
Szczególny podatek kościelny to specjalna forma podatku kościelnego, która jest pobierana w małżeństwach o różnych wyznaniach pod pewnymi warunkami. Ma zastosowanie, gdy:
- małżonek należący do kościoła nie osiąga własnych dochodów,
- małżonek należący do kościoła ma dochody, ale są one tak niskie, że nie są należne podatek dochodowy (a tym samym podatek kościelny), lub
- dochody małżonka należącego do kościoła prowadzą do podatku kościelnego, ale porównawcze obliczenie wykazuje wyższy szczególny podatek kościelny.
Podstawa obliczenia szczególnego podatku kościelnego
Szczególny podatek kościelny jest obliczany na podstawie wspólnego dochodu podlegającego opodatkowaniu obojga małżonków. Obowiązują następujące zasady:
- Jest pobierany tylko w przypadku wspólnego rozliczenia, a nie w przypadku rozliczenia indywidualnego.
- Podstawą obliczeń jest dochód małżeństwa, niezależnie od tego, czy małżonek należący do kościoła sam osiąga dochody, czy nie.
- Pobór następuje dopiero od wspólnego dochodu podlegającego opodatkowaniu w wysokości 30.000 Euro.
Przepis ten opiera się na założeniu, że małżonkowie są traktowani jako jednostka gospodarcza. Federalny Trybunał Konstytucyjny (BVerfG) uznał tę praktykę za zgodną z konstytucją (orzeczenie BVerfG z dnia 28.10.2010, 2 BvR 591/06).
Orzecznictwo i aktualne wydarzenia
Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC)
W 2017 roku ETPC potwierdził, że niemiecka praktyka pobierania podatku kościelnego i szczególnego podatku kościelnego w małżeństwach o różnych wyznaniach nie narusza Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (EKPC) (orzeczenie ETPC z dnia 6.4.2017, skarga nr 10138/11 i inne). Trybunał podkreślił, że przepisy dotyczące podatku kościelnego mieszczą się w ramach wolności religijnej i ustawodawstwa państwowego.
Saski Sąd Finansowy
W 2019 roku Saksoński Sąd Finansowy orzekł, że przepisy dotyczące szczególnego podatku kościelnego w Saksonii za lata podatkowe 2014 i 2015 naruszają zasadę równego traktowania. Małżonkowie byli traktowani gorzej niż zarejestrowane związki partnerskie bez uzasadnionego powodu (orzeczenie z dnia 25.3.2019, 5 K 1549/18).
Federalny Trybunał Finansowy (BFH)
BFH w 2021 roku stwierdził, że również w przypadkach, gdy małżonek należący do kościoła osiąga własne dochody, pobór szczególnego podatku kościelnego nie budzi zastrzeżeń konstytucyjnych (orzeczenie BFH z dnia 5.10.2021, I B 65/19). Dotyczy to w szczególności sytuacji, gdy dochody bezwyznaniowego partnera są znacznie wyższe, co prowadzi do założenia wyższych wydatków na utrzymanie małżonka należącego do kościoła.
Różnice regionalne i przepisy szczególne
Pobór szczególnego podatku kościelnego różni się w zależności od landu. W Bawarii Kościół Ewangelicko-Luterański i Kościół Ewangelicko-Reformowany całkowicie zrezygnowały z poboru szczególnego podatku kościelnego z mocą wsteczną od roku podatkowego 2018 (rozporządzenie Bawarskiego Ministerstwa Finansów z dnia 21.1.2019, BStBl I 2019 S. 213). Takie przepisy podkreślają zróżnicowanie poboru podatku kościelnego w Niemczech.
Wniosek
Szczególny podatek kościelny to temat często budzący kontrowersje, który w szczególności w małżeństwach o różnych wyznaniach może prowadzić do niezrozumienia. Zasadniczo jest pobierany tylko wtedy, gdy małżonek należący do kościoła nie ma dochodów lub ma niskie dochody. Obliczenia opierają się na wspólnych dochodach, co jest uznawane przez orzecznictwo za uzasadnione. Różnice w poborze między landami wymagają jednak dokładnego zbadania w każdym przypadku.
Szczególne wynagrodzenie kościelne: obowiązek zapłaty podatku kościelnego za małżonka bezwyznaniowego.
Wie senke ich durch den Anspruch auf Kindergeld meine Kirchensteuer?
Die Höhe der Kirchensteuer hängt von Ihrem Wohnort ab. In Bayern und Baden-Württemberg zahlen Kirchenmitglieder 8 Prozent der festgesetzten Einkommensteuer, in den übrigen Bundesländern sind es 9 Prozent.
Beachten Sie: Die Kirchensteuer wird auch bei der Abgeltungsteuer in gleicher Höhe berücksichtigt. Bei Arbeitnehmern mit Kinderfreibeträgen in den elektronischen Lohnsteuerabzugsmerkmalen (ELStAM) wird die Kirchensteuer auf Basis einer sogenannten fiktiven Lohnsteuer berechnet.
Beispiel
Kirchensteuer ohne Kinderfreibetrag: Sie leben in Berlin und haben einen Brutto-Monatslohn von 3.000 Euro in der Steuerklasse IV. Ihre monatliche Kirchensteuer beträgt 28,51 Euro.
Kirchensteuer mit zwei Kinderfreibeträgen: Sie leben in Berlin und haben einen Brutto-Monatslohn von 3.000 Euro bei Steuerklasse IV. Ihre monatliche Kirchensteuer beträgt nun 9,74 Euro.
Wichtig: Kinderfreibeträge senken nicht die monatliche Lohnsteuer, sondern verringern nur die monatliche Kirchensteuer und den Solidaritätszuschlag. Dies gilt auch bei gleichzeitigem Erhalt von Kindergeld.
Kinderfreibeträge in der Einkommensteuererklärung
In der Einkommensteuerveranlagung mindern Kinderfreibeträge das zu versteuernde Einkommen nur, wenn der Steuervorteil größer ist als das erhaltene Kindergeld. Zur Berechnung der Kirchensteuer und des Solidaritätszuschlags werden die Freibeträge jedoch "fiktiv" berücksichtigt.
Vorteil bei unterjähriger Änderung
Auch wenn Kinder nur für einen Teil des Jahres zu berücksichtigen sind (z. B. bei Geburt oder Beendigung der Ausbildung), wird für die Kirchensteuer und den Solidaritätszuschlag stets der volle Kinderfreibetrag abgezogen.
Wie senke ich durch den Anspruch auf Kindergeld meine Kirchensteuer?
Kto musi płacić podatek kościelny?
Jeśli jesteś członkiem jednej z następujących wspólnot religijnych, musisz płacić podatek kościelny:
- Kościół rzymskokatolicki
- Ewangelickie kościoły krajowe
- Kościół starokatolicki
- Żydowskie gminy wyznaniowe
- Izraelickie wspólnoty religijne (np. w Badenii-Wirtembergii)
- Wolne gminy religijne (np. w Badenii, Wirtembergii, Moguncji, Offenbach, Palatynat)
- Kościół francuski w Berlinie (Kościół hugenocki)
- Gmina mennonicka w Hamburgu-Altonie
- Unitariańska wspólnota religijna wolnych protestantów w Nadrenii-Palatynacie
Wysokość podatku kościelnego zależy od miejsca zamieszkania. Jeśli mieszkasz w Bawarii lub Badenii-Wirtembergii, płacisz 8 procent, w pozostałych landach 9 procent podatku dochodowego lub od wynagrodzenia.
Kto musi płacić podatek kościelny?
Od kiedy muszę płacić podatek kościelny?
Obowiązek zapłaty podatku kościelnego rozpoczyna się z chwilą chrztu lub wstąpienia bądź ponownego wstąpienia do wspólnoty religijnej. W takim przypadku podatek kościelny należy zapłacić od początku następnego miesiąca.
Jeśli zmienisz wspólnotę religijną, obowiązek zapłaty podatku kościelnego również rozpoczyna się z początkiem następnego miesiąca. Obowiązek ten zaczyna się jednak dopiero wtedy, gdy przestaniesz płacić podatek kościelny na rzecz swojej dotychczasowej wspólnoty religijnej.
W Izraelskiej Gminie Wyznaniowej obowiązek zapłaty podatku kościelnego wynika z pochodzenia i wyznania.
Od kiedy muszę płacić podatek kościelny?
Wie hoch ist die Kirchensteuer?
Die Höhe der Kirchensteuer richtet sich nach Ihrem Wohnort. In Bayern und Baden-Württemberg zahlen Kirchenmitglieder 8 Prozent der festgesetzten Einkommensteuer, in den übrigen Bundesländern sind es 9 Prozent. Diese prozentuale Berechnung gilt auch bei der Abgeltungsteuer.
Sollten Sie Kinder haben oder Einkünfte aus Gewerbebetrieb bzw. nach dem Teileinkünfteverfahren versteuerte Einkünfte erzielen, wird das zu versteuernde Einkommen (zvE) für die Kirchensteuer gesondert berechnet.
Kinderfreibeträge und Kirchensteuer
Wenn in Ihren elektronischen Lohnsteuerabzugsmerkmalen (ELStAM) Kinderfreibeträge eingetragen sind, wird die Kirchensteuer auf Basis einer sogenannten fiktiven Lohnsteuer berechnet. Dies führt zu einer geringeren monatlichen Kirchensteuer und Solidaritätszuschlag, nicht jedoch zu einer Senkung der Lohnsteuer.
Beispiele
Kirchensteuer ohne Kinderfreibetrag: Brutto-Monatslohn von 3.000 Euro in Steuerklasse IV, monatliche Kirchensteuer in Berlin: 28,51 Euro.
Kirchensteuer mit zwei Kinderfreibeträgen: Brutto-Monatslohn von 3.000 Euro in Steuerklasse IV, monatliche Kirchensteuer in Berlin: 9,74 Euro.
Kinderfreibeträge in der Einkommensteuererklärung
In der Einkommensteuerveranlagung mindern Kinderfreibeträge das zu versteuernde Einkommen nur, wenn der Steuervorteil höher ist als das erhaltene Kindergeld. Zur Berechnung der Kirchensteuer und des Solidaritätszuschlags werden die Kinderfreibeträge jedoch "fiktiv" berücksichtigt.
Vorteil bei unterjähriger Änderung
Auch wenn Kinder nur für einen Teil des Jahres berücksichtigt werden (z. B. bei Geburt oder Beendigung der Berufsausbildung), wird der volle Kinderfreibetrag und BEA-Freibetrag für die Berechnung der Kirchensteuer und des Solidaritätszuschlags abgezogen.
Wie hoch ist die Kirchensteuer?
Kiedy mogę odliczyć podatek kościelny jako wydatki specjalne?
Jeśli jesteś członkiem kościoła, możesz odliczyć zapłacony podatek kościelny jako wydatki specjalne. Można również odliczyć z góry zapłacony lub dopłacony podatek kościelny.
Jeśli jesteś członkiem wspólnoty religijnej, która nie pobiera podatku kościelnego, możesz odliczyć płatności na jej rzecz „jak podatek kościelny“ – czyli w zależności od landu 8 lub 9 procent podatku dochodowego. W tym celu kościół musi być uznany za korporację prawa publicznego w co najmniej jednym landzie. Wymagane jest potwierdzenie odbioru. Przykłady takich wspólnot religijnych to Kościół Nowoapostolski, Ewangelickie Zbory Wolnokościelne, Grecko-Prawosławna Metropolia, Samodzielny Kościół Ewangelicko-Luterański, Biskupi Kościół Metodystyczny, Armia Zbawienia i Świadkowie Jehowy.
Płatności wyższe niż odpowiedni podatek kościelny można zgłosić jako darowizny na cele kościelne.
Zgodnie z nowymi przepisami płatności podatku kościelnego na rzecz wspólnot religijnych w państwie UE/EOG są również uznawane za wydatki specjalne.
Jeśli wspólnota religijna nie jest uznana za korporację prawa publicznego, możesz odliczyć swoje składki do wysokości 20 procent łącznej kwoty dochodów jako darowizny na „promocję celów religijnych“. Te informacje musisz podać w sekcji „Darowizny“. Dotyczy to na przykład Starej Wspólnoty Buddyjskiej.
Kościół Scjentologiczny nie jest wspólnotą religijną.
Kiedy mogę odliczyć podatek kościelny jako wydatki specjalne?
Od kiedy po wystąpieniu z kościoła nie trzeba płacić podatku kościelnego?
Obowiązek płacenia podatku kościelnego kończy się:
- z upływem miesiąca kalendarzowego, w którym zostało zlikwidowane miejsce zamieszkania lub pobytu w Niemczech.
- z upływem miesiąca śmierci, jeśli członek kościoła umrze.
- jeśli członek kościoła złożył oświadczenie o wystąpieniu z kościoła. W różnych krajach związkowych odpowiedzialne są różne urzędy, w większości przypadków oświadczenie składa się w urzędzie stanu cywilnego, w przeciwnym razie w sądzie rejonowym; tylko w kraju związkowym Brema również w kościele. W zależności od kraju związkowego wystąpienie z kościoła obowiązuje od miesiąca kalendarzowego, w którym złożono oświadczenie o wystąpieniu z kościoła, lub od następnego miesiąca kalendarzowego.
Hinweis
Wcześniej w niektórych krajach związkowych istniał tzw. "miesiąc pokuty", co oznaczało, że obowiązek płacenia podatku kościelnego kończył się dopiero miesiąc po miesiącu wystąpienia. Dotyczyło to Berlina, Brandenburgii, Bremy, Hamburga, Hesji, Meklemburgii-Pomorza Przedniego, Saksonii, Szlezwika-Holsztynu, Turyngii.
Jednak w celu ujednolicenia przepisów dotyczących podatku kościelnego w całym kraju miesiąc pokuty został zniesiony, co oznacza, że wystąpienie z kościoła jest skuteczne w miesiącu kalendarzowym, w którym zostało złożone.
Po wystąpieniu z kościoła urząd meldunkowy automatycznie informuje właściwy urząd skarbowy, aby ten zmienił elektroniczne cechy poboru podatku od wynagrodzeń (ELStAM). Po wystąpieniu z kościoła podatek kościelny nie będzie już potrącany z miesięcznego wynagrodzenia.
To kosztuje Cię wystąpienie z kościoła - opłaty za wystąpienie
W Berlinie, Brandenburgii i Bremie wystąpienie jest bezpłatne. W pozostałych krajach związkowych musisz zapłacić od 10 do 60 Euro opłat za zaświadczenie o wystąpieniu z kościoła.
Od kiedy po wystąpieniu z kościoła nie trzeba płacić podatku kościelnego?
Welchen Vorteil bringt die Kappung der Kirchensteuer?
Wenn Sie einer steuererhebenden Religionsgemeinschaft angehören, sind Sie verpflichtet, Kirchensteuer zu zahlen. Die Kirchensteuer ist eine Ergänzungsabgabe zur Einkommensteuer und richtet sich grundsätzlich nach Ihrem Wohnsitz.
- 8 Prozent der festgesetzten Einkommensteuer in Bayern und Baden-Württemberg
- 9 Prozent in allen übrigen Bundesländern
Berechnungsgrundlage ist dabei immer die festgesetzte Einkommensteuer, nicht das zu versteuernde Einkommen. Je höher die Einkommensteuer, desto höher fällt auch die Kirchensteuer aus.
Beispiel (2025):
- Einkommensteuer: 52.088 Euro
- Kirchensteuer (9 Prozent): 4.688 Euro
Kappung der Kirchensteuer bei hohem Einkommen
Bei hohen Einkommen kann die Kirchensteuer in bestimmten Fällen unverhältnismäßig hoch ausfallen. Um dies zu begrenzen, sehen die Kirchensteuergesetze der Bundesländer die Möglichkeit einer sogenannten Kappung vor. Die dabei entstehende reduzierte Kirchensteuer wird als Kappungsteuer bezeichnet.
Im Rahmen der Kappung wird die Kirchensteuer nicht mehr anteilig zur Einkommensteuer berechnet, sondern auf einen festen Prozentsatz des zu versteuernden Einkommens begrenzt. Dieser Prozentsatz – der sogenannte Kappungssatz – ist je nach Bundesland unterschiedlich und liegt zwischen 2,75 Prozent und 4,00 Prozent.
Beispiel (Berlin, 2025):
- Zu versteuerndes Einkommen: 150.000 Euro
- Einkommensteuer: 52.088 Euro
- Normale Kirchensteuer (9 Prozent): 4.688 Euro
- Kappungssatz Berlin: 3 Prozent
- Kappungsteuer (Deckelung): 4.500 Euro
Ergebnis: Die Kappung führt in diesem Fall zu einer Ersparnis von 188 Euro bei der Kirchensteuer.
Automatische oder beantragte Kappung?
Ob eine Kappung der Kirchensteuer automatisch erfolgt oder ein gesonderter Antrag erforderlich ist, hängt vom jeweiligen Bundesland ab. In einigen Ländern wird die Kappungsteuer automatisch bei der Steuerberechnung berücksichtigt. In anderen ist ein Antrag bei der zuständigen Kirche nötig.
Antrag auf Kappung der Kirchensteuer
In Bundesländern ohne automatische Kappung müssen Sie einen formlosen Antrag auf Kappungsteuer stellen. Der Antrag ist an Ihre zuständige Diözese (bei katholischer Konfession) oder Landeskirche (bei evangelischer Konfession) zu richten.
Dem Antrag sollten Sie eine Kopie Ihres letzten Einkommensteuerbescheids beilegen. Nur so kann geprüft werden, ob eine Kappung gewährt werden kann und wie hoch die maximale Kirchensteuer (also die Kappungsteuer) ausfallen darf.
Hinweis: Die Kappung wird nicht über das Finanzamt, sondern direkt über die Kirche abgewickelt.
Fazit: Die Kappungsteuer kann bei hohen Einkommen zu einer spürbaren Entlastung führen. Prüfen Sie, ob Ihr Bundesland eine automatische Kappung vorsieht oder ob Sie selbst aktiv werden müssen.
Welchen Vorteil bringt die Kappung der Kirchensteuer?
