Jaka jest różnica między osobami dojeżdżającymi do pracy za granicą a osobami przekraczającymi granicę w celach zarobkowych?
Osoby dojeżdżające do pracy za granicę to osoby, które mieszkają za granicą, a swoje dochody w przeważającej części uzyskują i opodatkowują w Niemczech. Mogą one, pod pewnymi warunkami, złożyć wniosek o traktowanie ich w Niemczech jako nieograniczenie podlegających opodatkowaniu dochodowemu. Czy jest to możliwe, zależy wyłącznie od określonych progów dochodów (§ 1 ust. 3 EStG).
- Krajowe dochody opodatkowane w Niemczech muszą stanowić co najmniej 90% całkowitych dochodów (próg względny). Lub
- zagraniczne dochody, które nie są opodatkowane w Niemczech, nie mogą przekraczać kwoty wolnej od podatku (próg absolutny). Kwota wolna od podatku w 2023 roku wynosi 11.784 Euro dla osób samotnych i 23.568 Euro dla małżonków.
Pracownicy przygraniczni to osoby, które mają miejsce zamieszkania w Niemczech i codziennie dojeżdżają do pracy w sąsiednim kraju. Odwrotnie, są też pracownicy przygraniczni, którzy codziennie dojeżdżają z zagranicy do Niemiec.
Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z Francją, Austrią i Szwajcarią zawierają szczególne przepisy podatkowe dla pracowników przygranicznych: dla pracowników przygranicznych z miejscem zamieszkania w Niemczech prawo do opodatkowania wynagrodzenia uzyskanego za granicą jest przyznawane państwu zamieszkania, czyli Niemcom, a nie jak zwykle państwu, w którym wykonywana jest praca. Analogicznie jest w przypadku pracowników przygranicznych z miejscem zamieszkania za granicą, którzy są zatrudnieni u pracodawcy w Niemczech. Miejsce zamieszkania i miejsce pracy muszą znajdować się w strefie przygranicznej:
- W odniesieniu do Francji dla niemieckich pracowników przygranicznych obowiązuje strefa przygraniczna 20 km po obu stronach granicy.
- W odniesieniu do Austrii obowiązuje strefa przygraniczna 30 km po obu stronach wspólnej granicy.
- W odniesieniu do Szwajcarii od 1994 roku nie ma już strefy przygranicznej. Specjalne przepisy dla pracowników przygranicznych zgodnie z umową z Szwajcarią dotyczą każdego, kto mieszka w Niemczech i regularnie dojeżdża do pracy w Szwajcarii - i odwrotnie.
W przypadku tych pracowników przygranicznych wynagrodzenie jest opodatkowane w państwie zamieszkania. Oznacza to, że niemieccy pracownicy przygraniczni muszą złożyć w Niemczech zeznanie podatkowe (obowiązkowe rozliczenie zgodnie z § 46 ust. 2 nr 1 EStG). W tym celu oprócz "Anlage N" należy wypełnić również "Anlage N-Gre".
W odniesieniu do Luksemburga, Belgii, Holandii, Danii, Polski i Czech nie ma specjalnych przepisów dla niemieckich pracowników przygranicznych. Obowiązuje dla nich ogólna zasada podatkowa: muszą opodatkować swoje wynagrodzenie w państwie, w którym wykonują pracę. Prawo do opodatkowania ma państwo, w którym wykonywana jest praca. Wynagrodzenie uzyskane i opodatkowane za granicą jest zwolnione z podatku w Niemczech, ale jest uwzględniane przy obliczaniu stawki podatkowej dla pozostałych dochodów (zasada progresji).
Uwaga: W latach pandemii koronawirusa należy wziąć pod uwagę ewentualne szczególne przepisy dla pracowników przygranicznych i osób dojeżdżających do pracy za granicę, jeśli przez dłuższy czas pracowali Państwo w trybie home office. Ponadto umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania są stopniowo zmieniane lub zawierane są tzw. protokoły zmieniające, zgodnie z którymi dni pracy w trybie home office są coraz częściej uznawane za nieszkodliwe. W każdym przypadku należy dokładnie sprawdzić, gdzie znajduje się prawo do opodatkowania.
